صفحه ٤٢٢

 قَالَ سَأَلْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ علیه السلام عَنْ أَدْنَى الْإِلْحَادِ فَقَالَ إِنَّ الْكِبْرَ أَدْنَاهُ.
2- مُحَمَّدُ بْنُ يَحْيَى عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ عِيسَى عَنْ عَلِيِّ بْنِ الْحَكَمِ عَنِ الْحُسَيْنِ بْنِ أَبِي الْعَلَاءِ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ علیه السلام قَالَ سَمِعْتُهُ يَقُولُ الْكِبْرُ قَدْ يَكُونُ فِى شِرَارِ النَّاسِ مِنْ كُلِّ جِنْسٍ وَ الْكِبْرُ رِدَاءُ اللَّهِ فَمَنْ نَازَعَ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ رِدَاءَهُ لَمْ يَزِدْهُ اللَّهُ إِلَّا سَفَالًا إِنَّ رَسُولَ اللَّهِ صلی الله علیه و آله مَرَّ فِى بَعْضِ طُرُقِ الْمَدِينَةِ وَ سَوْدَاءُ تَلْقُطُ السِّرْقِينَ فَقِيلَ لَهَا تَنَحَّيْ عَنْ طَرِيقِ رَسُولِ اللَّهِ فَقَالَتْ إِنَّ الطَّرِيقَ لَمُعْرَضٌ فَهَمَّ بِهَا بَعْضُ الْقَوْمِ أَنْ يَتَنَاوَلَهَا فَقَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلی الله علیه و آله دَعُوهَا فَإِنَّهَا جَبَّارَةٌ.
3- عِدَّةٌ مِنْ أَصْحَابِنَا عَنْ أَحْمَدَ بْنِ أَبِى عَبْدِ اللَّهِ عَنْ عُثْمَانَ بْنِ عِيسَى عَنِ الْعَلَاءِ بْنِ


 شده است تأمل كند، زيرا علم اولين و آخرين در قرآنست براى كسيكه چشم بصيرتش باز باشد.
 مرحوم مجلسى در اينجا آيات بسيارى نقل و تفسير ميكند، يكقسمت از آن آيات اينست: «قتل الانسان ما أكفره من اى شى ء خلقه، من نطفة خلقه فقدره ثم السبيل يسره، ثم اماته فأقبره، ثم اذا شاء أنشره» خدايتعالى در اين آيات اشاره مى فرمايد: كه انسان حادث است يعنى ميليونهاى  سال نابود و معدوم بوده و سپس از خاك و نطفه و خون و علقه و مضغه پليد و متعفن خلق شده، و در آخر بيجان ميشود و زير خاك ميرود و دوباره  مشيت خدا او را از خاك بر مى آورد.
 و اما راه عمليش مواظبت داشتن بر رفتار صلحا و متواضعين مخصوصاً پيغمبر صلى الله عليه و آله است، زيرا آنحضرت با وجود مقام ارفع و شامخش، روى زمين مينشست و غذا مى خورد و مى فرمود: من بنده هستم و چون بندگان غذا مى خورم - مرآت ج 2 ص 296.
1-  حكيم گويد: از امام صادق (ع) پرسيدم: كمترين درجه الحاد چيست؟ فرمود: كمترين درجه آن كبر است.
 توضيح - مرحوم مجلسى از مفردات راغب نقل كند كه: الحاد انحراف از حق است چه مشرك بخدا شود و چه مشرك به اسباب (وسائل و وسائطى كه خدايتعالى ميان خود و خلقش قرار داده) و شرك بخدا ايمان را باطل كند ولى شرك باسباب رشته هاى ايمان را سست كند، اما ايمان  را باطل نكند.
2-  امام صادق (ع) مى فرمود: تكبر در بدترين مردم است از هر جنسى كه باشند (اگر چه پست و بى مقدار باشند) كبر و بزرگ منشى لباس مخصوص خدا است، كسى كه با لباس خداى عزوجل منازعه كند، خدا جز پستيش نيفزايد.
 رسولخدا صلى الله عليه و آله از يكى كوچه هاى مدينه مى گذشت و زن سياهى سرگين بر ميچيد، به او گفتند: از پيش راه پيغمبر بكنارى رو: او گفت راه پهن است، يكى از مردم خواست او را بكنارى زند (دشنام دهد) پيغمبر صلى الله عليه و آله فرمود: رهايش كنيد كه او سركش است.
3-  امام باقر (ع) فرمود: عزت روپوش خدا و بزرگ منشى زيرپوش خداست، پس هركس