صفحه ٨٤

بنابراين به موازات سعى در فهم قرآن و عمل به رهنمودهاى آن، هيچ‌‌گاه دشمنان و مخالفانِ قرآن را نبايد از نظر دور داشت. تمسك به قرآن و حاكميت بخشيدن به اين كتاب آسمانى جز با شناخت تفكرات انحرافى ضد قرآنى و مقابله با آنها امكان‌‌پذير نيست. حق و باطل همچنان كه در مقام شناخت متضايفند در مقام عمل نيز متضايفند؛ يعنى همان‌‌طور كه اگر حق را بشناسيد باطل را نيز خواهيد شناخت و شناخت باطل نيز شما را كمك مى‌‌كند تا حق را بشناسيد، در مقام عمل نيز حاكميت بخشيدن به قرآن در جامعه بدون شناخت مخالفان و افكار انحرافى آنان و مقابله با توطئه‌‌ها و شگردهاى شيطانى آنها در تضعيف فرهنگ دينى مردم ممكن نيست. ما در اين زمينه ابتدا سخن حضرت على(عليه السلام) در نهج‌‌البلاغه را مورد توجه قرار مى‌‌دهيم آن گاه با بيان راه‌‌كارهاى مخالفانِ قرآن در منحرف كردن افكار جامعه، برآنيم تا با بيان شبهاتِ ملحدين، ذهن عموم مردم و به خصوص طبقه جوان و تحصيل‌‌كرده جامعه را با ترفندهاى شيطانى دشمنان آشنا كنيم.
شناخت دشمنان و مخالفانِ قرآن و فرهنگ دينى از چنان اهميت و حساسيتى برخوردار است كه حضرت على(عليه السلام) مى‌‌فرمايد: وَ اعْلَمُوا اَنَّكُمْ لَنْ تَعْرِفُوا الرُّشْدَ حَتّى تَعْرِفُوا الَّذى تَرَكَهُ وَ لَنْ تَأْخُذُوا بِميثاقِ الْكِتَابِ حَتَّى تَعْرِفُوا الَّذِى نَقَضَهُ وَ لَنْ تَمَسَّكُوا بِهِ حَتّى تَعْرِفُوا الَّذى نَبَذَهُ فَالْتَمِسُوا ذلِكَ مَنْ عِنْدِ اَهْلِهِ فَأِنَّهُمْ عَيْشُ الْعِلْمِ وَ مَوْتُ الْجَهْل(51)؛ بدانيد شما هرگز راه هدايت را نمى‌‌شناسيد و در آن راه قرار نمى‌‌گيريد مگر آن‌‌كه كسانى كه هدايت الهى را رها كرده‌‌اند بشناسيد و هرگز به پيمان الهى كه همان قرآن كريم است پاى‌‌بند نمى‌‌شويد مگر آن‌‌كه پيمان شكنان را بشناسيد و هرگز از متمسكان به حبل‌‌المتين الهى و پيروان واقعى قرآن محسوب نمى‌‌شويد مگر آن‌‌كه كسانى كه قرآن را كنار گذاشتند و به اين كتاب الهى پشت كردند، بشناسيد. آن گاه مى‌‌فرمايد: تفسير و معارف قرآن را از اهل قرآن (اهل‌‌بيت) بگيريد؛ زيرا آنها هستند كه علوم و معارف الهى را زنده مى‌‌كنند و جهل و نادانى را مى‌‌ميرانند.
اين بيان روشنگر حضرت على(عليه السلام) مبنى بر لزوم دشمن‌‌شناسى و آشنايى با افكار