صفحه ٢٨٦

نعم قال له افلا عملت بما علمت و ان قال کنت جاهلا قال له افلا تعلمت حتی تعمل فیخصمه و ذلک الحجه البالغه؛(258) به راستی که روز قیامت خدای متعال به بنده اش می گوید: آیا می دانستی؟ پس اگر بگوید:آری، به او می گوید: پس چرا به آنچه میدانستی عمل نکردی؟! و اگر بگوید: من نمی دانستم، به او می گوید: پس چرا نیاموختی تا عمل کنی. پس او را محکوم میکند و این است حجت رسا.
بنابراین در روز قیامت از عالمی که به علم خویش عمل نکرده است به سبب عمل نکردن به آگاهی خویش بازخواست میشود و از جاهلی که توان آموختن داشته است به سبب سهل انگاری در فراگیری علم لازم پرسش خواهد شد.

3.رد عذر خواهی مردان مدینه
پس از پایان یافتن خطبه شریف بانوی دو عالم علیها السلام، زنان مهاجرین و انصار سخنان حضرت را برای شوهران خویش باز گفتند و گلایه های فراوان آن بانوی مظلوم علیها السلام را به آنها گوشزد کردند. آنها نیز نمایندگانی را برای عذر خواهی نزد حضرت فرستادند. این عده پس از شرفیاب شدن به محضر سرور و زنان عالم علیها السلام گفتند:«یا سیده النساء لو کان ابوالحسن ذکر لنا هذا الامر قبل ان یبرم العهد و یحکم العقد لما عدلنا عنه الی غیره؛ ای سرور زنان، اگر ابوالحسن این امر را پیش از این به ما یادآور میشد که آن عهد بسته و آن عقد محکم گردد، ما از او به سوی غیر او باز نمی گشتیم.» مقصود آنان این بود که چون با دیگری عهد