جانشینی رسول خدا صلی الله علیه و آله رخ داد که بر اثر آن، پیمان با امیر مومنان علیه السلام شکسته و با دیگران پیمان بسته شد.
3ـ2. انگیزه ظالمان به اهل بیت علیهم السلام
در فرازی از این زیارت آمده بود: یشفی ابناء العواهر غلیل الفسق من ورعکم و غیظ الکفر من ایمانکم؛ «فرزندان بدکاران، [با این کار خود] کینه نابجای خویش را از ورع و تقوای شما و خشم کفر آلود خویش را از ایمان شما آرام می ساختند».
این فراز به نکته ای روان شناختی اشاره دارد و انگیزه ظالمان را از اعمال ناشایست خویش با اهل بیت علیهم السلام بیان میکند. در این فقره زیارت، عامل اصلی ستم ها در حق امیر مومنان و همسر مظلومش و فرزندان معصوم آن دو بزرگوار علیهم السلام کینه و حسادت قلب بیمار آن ظالمان به اهل بیت علیهم السلام دانسته شده است. پس آنچه آنان را آزار میداد، رشک بردن بر ایمانی بلند مرتبه و نورانیت و معنویتی الهی در وجود این بزرگواران بوده است که آنان خود را از این کمالات محروم می دیدند.
3.خطای اجتماعی؛ خطایی جبران ناپذیر
بررسی این حقایق ما را با اهمیت مسائل سیاسی ـ اجتماعی و ژرفای تاثیر آنها بر سرنوشت انسان ها آشنا می سازد. از این رو چنان که بارها یادآور شده ایم، باید اقداماتی را که به مسائل اجتماعی مربوط می شود بسیار جدی گرفت و با اندیشه سطحی بدانها نگاه نکرد؛ زیرا جبران خطاهایی که به مسائل فردی مربوط میشود اغلب امری شدنی و آسان است؛ اما اگر گناهی موجب فساد اجتماعی گردد، جبران آن بسیار دشوار و گاه ناممکن می گردد. به راستی چنین خطایی را چگونه میتوان جبران کرد؟ بر فرض اگر کسانی که ماجرای انحراف در خلافت رسول خدا صلی الله علیه و آله را به وجود