گشودند و آنان را به سبب یاری نکردن اهل بیت علیهم السلام و بی وفایی به عهدی که با رسول خدا صلی الله علیه و آله بسته بودند سرزنش کردند. اکنون حضرت زهرا علیها السلام در فراز پایانی خطبه شریف خویش به بررسی دلیل این سهل انگاری انصار میپردازند و سرانجام با عبارتی جان سوز و تلاوت آیاتی از قرآن، خطبه خویش را به پایان میبرند.
2 . راحت طلبی امت؛ عامل غربت حق
فاطمه عالمه علیها السلام در آغاز این فراز به دلیل سهل انگاری انصار در دفاع از حق میپردازند و آن را ناشی از متمایل شدن ایشان به لذت ها و خوشی های دنیوی میدانند. آنان پس از تحمل سختی های فراوان در راه دفاع از حق، در میانه راه انگیزه خویش را برای ادامه این مسیر از دست داده و به تن آسایی و راحت طلبی روی آورده بودند. حقیقت این است که ایستادگی در مسیر حق، به انگیزه ای قوی نیازمند است که برخاسته از ایمانی محکم به خدا و رسول باشد؛ وگرنه انسان توان ایستادگی در این مسیر را نخواهد داشت و سختی های راه از یک سو، و وسوسه لذت های دنیا از سوی دیگر، انگیزه انسان را برای ادامه راه تضعیف میکند. از این رو صدیقه کبری علیها السلام در تحلیل سستی یاران رسول خدا صلی الله علیه و آله در دفاع از حق ایشان که همان اسلام ناب است میفرماید:
اَلا، وَ قَدْ أَرى اَنْ قَدْ اَخْلَدْتُمْ اِلَى الْخَفْضِ، وَ اَبْعَدْتُمْ مَنْ هُوَ اَحَقُّ بِالْبَسْطِ وَ الْقَبْضِ، وَ خَلَوْتُمْ بِالدَّعَةِ، وَ نَجَوْتُمْ بِالضّیقِ مِنَ السَّعَةِ، فَمَجَجْتُمْ ما وَعَبْتُمْ، وَ دَسَعْتُمُ الَّذى تَسَوَّغْتُمْ، فَ«اِنْ تَکْفُرُوا اَنْتُمْ وَ مَنْ فِی الْاَرْضِ جَمیعاً فَاِنَّ اللَّهَ لَغَنِیٌّ حَمیدٌ»(140) آگاه باشید که من می بینم شما به راحت طلبی رو آوردید و کسی را کنار زدید که به دخل و تصرف در امور،