قَالَ اللَّهُ لَهُ اسْجُدْ لآِدَمَ فَأَبَى أَنْ يَسْجُدَ فَالْكُفْرُ أَعْظَمُ مِنَ الشِّرْكِ فَمَنِ اخْتَارَ عَلَى اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ وَ أَبَى الطَّاعَةَ وَ أَقَامَ عَلَى الْكَبَائِرِ فَهُوَ كَافِرٌ وَ مَنْ نَصَبَ دِيناً غَيْرَ دِينِ الْمُؤْمِنِينَ فَهُوَ مُشْرِكٌ.
3- عَلِيُّ بْنُ إِبْرَاهِيمَ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ عِيسَى عَنْ يُونُسَ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ بُكَيْرٍ عَنْ زُرَارَةَ عَنْ أَبِي جَعْفَرٍ(علیه السلام) قَالَ ذُكِرَ عِنْدَهُ سَالِمُ بْنُ أَبِى حَفْصَةَ وَ أَصْحَابُهُ فَقَالَ إِنَّهُمْ يُنْكِرُونَ أَنْ يَكُونَ مَنْ حَارَبَ عَلِيّاً(علیه السلام) مُشْرِكِينَ فَقَالَ أَبُو جَعْفَرٍ(علیه السلام) فَإِنَّهُمْ يَزْعُمُونَ أَنَّهُمْ كُفَّارٌ ثُمَّ قَالَ لِى إِنَّ الْكُفْرَ أَقْدَمُ مِنَ الشِّرْكِ ثُمَّ ذَكَرَ كُفْرَ إِبْلِيسَ حِينَ قَالَ لَهُ اسْجُدْ فَأَبَى أَنْ يَسْجُدَ وَ قَالَ الْكُفْرُ أَقْدَمُ مِنَ الشِّرْكِ فَمَنِ اجْتَرَى عَلَى اللَّهِ فَأَبَى الطَّاعَةَ وَ أَقَامَ عَلَى الْكَبَائِرِ فَهُوَ كَافِرٌ يَعْنِى مُسْتَخِفٌّ كَافِرٌ.
برگزيند و از فرمانبردارى او سرباز زند و بر ارتكاب گناهان كبيره ايستادگى كند او كافر است، و هر كه دين و كيشى غير از دين مؤمنين برپا دارد مشرك است.
شرح- مجلسى (ره) گويد: آنچه از اين اخبار براى من آشكار شود اينستكه مقصود بيان كفر آن كسى استكه منكر امامت اميرالمؤمنين عليه السلام شده و بر او پيشى گرفته و با او جنگيده است، و غرض اينست كه اينها پليدتر از مشركين هستند، و از اين روايات ظاهر گردد كه كفر عبارت است از ترك اطاعت خداوند از روى عناد و تكبر ورزى، و شرك آنستكه براى خداوند در ميان خلق يا در عبادت يا اطاعت شريكى بسازد چه اينكار از روى عناد باشد يا از روى نادانى و گمراهى، پس آنحضرت بيان فرمود: كه ترك اطاعت خداوند دانسته و از روى علم باعناد و تكبر پليدتر و جلوتر از شرك است زيرا اولين گناهى كه از روى عناد سر زد گناه ابليس بود زيرا او شرك نورزيد بلكه ترك سجده و اطاعت حق نمود از روى عناد و تكبر.
3- زراره گويد: نزد حضرت باقر عليه السلام از سالم بن أبى حفصه و پيروانش ذكرى بميان آمد پس (زراره يا ديگرى) گفت: اينان منكرند كه هر كه با على عليه السلام جنگيده مشرك است؟ حضرت باقر عليه السلام فرمود: پس (لابد) پندارند كه آنها كافرند، سپس بمن فرمود: كفر جلوتر از شرك است، پس متذكر كفر ابليس شد در آنجا كه خداوند باو فرمود: سجده كن و او سرباز زد، و (مجدداً) فرمود: كفر جلوتر از شرك است، پس هر كه بر خدا دليرى كند و از اطاعتش سرباز زند و بر ارتكاب گناهان كبيره ايستادگى كند پس او كافر است، يعنى استخفاف كرده (و سبك شمرده) و كافر است.
شرح- مجلسى (ره) گويد: سالم بن أبى حفصه از كسانى است كه از امام سجاد و حضرت باقر و حضرت صادق عليهم السلام روايت نقل كند و زيدى مذهب بوده و از سران آنها است، و حضرت صادق عليه السلام او را لعنت و تكذيب و تكفير كرده است و در ذم او روايات زيادى رسيده.
و در جمله «يعنى مستخف كافر» كه در آخر حديث است گويد: ظاهر اين است كه گفته يكى از راويان حديث است، و گفته شده: كه شايد كلام امام عليه السلام باشد و مقصود اين باشد كه در صورتى بكفر تارك اطاعت حكم شود، كه استخفاف كند، يا مقصود اين باشد كه آنكه هميشه ترك اطاعت كند ناچار بايد استخفاف كننده هم باشد.