السُّدُسُ الْأَوَّلُ مِنْ أَوَّلِ النِّصْفِ.
بَابُ الرَّغْبَةِ وَ الرَّهْبَةِ وَ التَّضَرُّعِ وَ التَّبَتُّلِ وَ الِابْتِهَالِ وَ الِاسْتِعَاذَةِ وَ الْمَسْأَلَةِ
1- عِدَّةٌ مِنْ أَصْحَابِنَا عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ خَالِدٍ عَنْ إِسْمَاعِيلَ بْنِ مِهْرَانَ عَنْ سَيْفِ بْنِ عَمِيرَةَ عَنْ أَبِي إِسْحَاقَ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ(علیه السلام) قَالَ الرَّغْبَةُ أَنْ تَسْتَقْبِلَ بِبَطْنِ كَفَّيْكَ إِلَى السَّمَاءِ وَ الرَّهْبَةُ أَنْ تَجْعَلَ ظَهْرَ كَفَّيْكَ إِلَى السَّمَاءِ .
وَ قَوْلُهُ وَ تَبَتَّلْ إِلَيْهِ تَبْتِيلًا قَالَ الدُّعَاءُ بِإِصْبَعٍ وَاحِدَةٍ تُشِيرُ بِهَا وَ التَّضَرُّعُ تُشِيرُ بِإِصْبَعَيْكَ وَ تُحَرِّكُهُمَا وَ الِابْتِهَالُ رَفْعُ الْيَدَيْنِ وَ تَمُدُّهُمَا وَ ذَلِكَ عِنْدَ الدَّمْعَةِ ثُمَّ ادْعُ.
شش يك از اول نيمه شب.
باب رغبت و رهبت و تضرع و تبتل و ابتحال و استعاذه و مسئلت
توضيح- رغبت به معناى ميل و شوق و رهبت به معناى ترس و بيم، و تضرع يعنى فروتنى كردن، و تبتل به معناى بريدگى و انقطاع بدرگاه خداوند، و ابتهال به معناى زارى كردن است و استعاذه يعنى پناه جستن، و مسئلت به معناى درخواست كردن است، اينها ترجمه هاى فارسى آن است و معانى ديگر آنها در ضمن اخبار بيايد.
1- ابو اسحاق گويد: حضرت صادق (ع) فرمود: رغبت آن است كه كف دو دست خود را بسوى آسمان بدارى، و رهبت آن است كه پشت دستهايت را بسوى آسمان بدارى. و در گفتار خداى عزوجل: «و تبتل اليه تبتيلا» فرمود: تبتل: دعا كردن بيك انگشت است كه بدان اشاره كنى، و تضرع اين است كه با دو انگشت اشاره كنى و آندو را حركت دهى، و ابتهال: بالا بردن هر دو دست است و اينكه آنها را بكشى، و اين موقع اشك ريختن است، و سپس دعا كن.
شرح- مجلسى (ره) گويد: در اين خبر و نظائر آن در معناى رغبت دو احتمال است:
اول: اينكه معنى اين باشد كه اگر در حال دعا شوق و اميد بر او غالب شد سزاوار است كه دو كف دستهاى خود را به آسمان باز دارد كه گويا مى خواهد رحمت خدا را دريافت كند، و اگر ترس و بيم بر او غالب آمد از اينكه دعايش به اجابت رسد پشت دو دست را به آسمان كند كنايه از اينكه به خاطر بسيارى گناه سزاوار حرمان است اگر چه مقتضاى كرم وجود خداوند فضل و احسان به اوست.
دوم: معنى اين باشد كه اگر براى سودى دعا مى كند سزاوار است دو كف را به طرف آسمان بردارد، و اگر دعا براى دفع زيانى است كه از آمدن آن ترسان است پشت دستها را به آسمان كند كه گويا آن را