نیز به پدیدآورنده و خالق اثر آفرین مى‌گوییم و او را تحسین مى‌كنیم. نگاه ما به عالم هستى نیز مى‌تواند همین دو حالت را داشته باشد. بسیارى از مردم در رویارویى با موجودات و پدیده‌هاى عالم، تمام توجه و حواسشان فقط به خود آن موجود و پدیده است و به كلى از خالق و پدیدآورنده آن غافلند. این همان نگاه و توجهى است كه غفلت از خدا را در پى دارد. هر آنچه در عالم وجود مى‌بینیم جلوه‌هاى عظمت، قدرت، علم، حكمت، جلال و جمال الهى است. مى‌توان در عین توجه به موجودات؛ قدرت، علم، حكمت و عظمت خداى متعال را نیز دید و به آن توجه داشت و ثناگوى او بود؛ همان‌گونه كه مى‌توان ضمن تماشاى یك تابلوى زیباى نقاشى، به زبان و دل، نقش‌آفرین آن را تحسین كرد و هنرنمایى او را ستود.
البته اولیاى خاص الهى به مقامى مى‌رسند كه فقط خود مؤثر را مى‌بینند. آنان به هیچ‌یك از مظاهر عالم ماده، با نظر استقلالى نگاه نمى‌كنند و در همه حال فقط خدا را مى‌بینند.
راز تأكید قرآن بر تدبر در «آیات» الهى
اصطلاح «آیات» و تفكر و تدبر در آیات هم كه در قرآن و روایات بر آن بسیار تأكید شده در واقع، اشاره به همین مطلب است كه انسان با توجه به آثار، توجه به مؤثر پیدا كند. در قرآن كریم به كلمات «آیه»، «آیات اللّه»، «آیاتنا» و شبیه آنها زیاد برخورد مى‌كنیم. «آیه» در لغت به معناى «نشانه» است؛ گرچه ما در اصطلاح و عرف جارى خودمان این كلمه را بیشتر به معناى «آیه قرآن» به كار مى‌بریم. قرآن كریم در آیات متعددى ما را به تفكر و تأمل در آیات تكوینى و نشانه‌هاى الهى دعوت مى‌كند، از جمله این آیه: