تعبیر دیگر از امیرالمؤمنین على(علیه السلام) نقل شده است: ما عَبَدْتُكَ خَوْفاً مِنْ نارِكَ و لا طَمَعاً فى جَنَّتِكَ لكِنْ وَجَدْتُكَ اَهْلا لِلْعِبادَةِ فَعَبَدْتك؛(1) خدایا! من تو را به شوق و رغبت بهشتت یا از ترس آتشت پرستش نكردم، بلكه تو را شایسته پرستش یافتم پس تو را پرستیدم. اصلا غیر از تو را شایسته پرستش نیافتم؛ اگر تو را نپرستم چه كس را بپرستم؟ و اگر به تو دل نبندم به كه دل ببندم؟!
سیر تدریجى در تكامل و تعالى نیت
اینها مراتب و مفاهیم مختلفى است كه متناسب با سطح فهم مخاطبان مختلف بیان شده است. ما باید از مراتب پایین شروع كنیم و به تدریج به مراتب بالاتر نایل شویم. اولین مرحله، همان خوف از آتش و عذاب است. بسیارى از مناجات‌هاى منقول از ائمه(علیهم السلام) در همین حال و هوا است.
اگر انسان واقعاً قبر و قیامت و خطرات، مهالك، عذاب‌ها و ترس‌هاى آن را به دل باور كند، كافى است براى آن كه پیوسته به یاد خدا باشد و گِرد گناه نگردد!
ما باید اینها را جدى بگیریم و در باره آنها تأمل كنیم. در باره غذاها و نوشیدنى‌هاى جهنم در روایات هست كه اگر یك قطره از آن در دنیا بیفتد تمام موجودات زنده از بوى تعفن آن هلاك خواهند شد.(2) از آن سو نیز اگر یك قطره از شربت‌هاى بهشتى در آبهاى دنیا مخلوط شود تمام آبهاى دنیا را معطر و خوش‌بو خواهد كرد. ما باید همت كنیم و وجهه نظر خود را از عذاب‌ها و نعمت‌هاى دنیایى به عذاب‌ها و نعمت‌هاى آخرت و قیامت مصروف گردانیم.