صفحه ٢٠٣

درس بیست و پنجم: نیت و مراتب آن

مفهوم «انجام كار براى خدا»
دانستیم كه روح عبادت، نیت است و ارزش هر فعلى بستگى به نیت آن دارد. در برخى اعمال عبادى مثل نماز، اگر نیتى فاسد كننده، مثل نیت «ریا» و «سُمعه» باشد، آن عمل نه تنها سودى ندارد و باطل است، كه موجب عقاب هم مى‌شود. در باره نشانه‌هاى ریا و نیز راه‌هاى علاج آن مطالبى را بیان كردیم.
گاهى در مقابل ریا، تعبیر «خلوص» به كار برده مى‌شود. اما منظور از خالص بودن عمل براى خدا چیست؟ مگر خدا نیازى دارد، كه ما كارى را «براى او»، آن هم خالص براى او، انجام دهیم؟!
رضایت در ما یك حالت نفسانى است كه به علم حضورى آن را درك مى‌كنیم. وقتى از كار كسى رضایت پیدا مى‌كنیم، یك حالت خوشحالى در ما پیدا مى‌شود. آیا معناى رضایت خدا هم این است كه در اثر كار ما حالتى در خدا پیدا مى‌شود و خداوند شاد و خرسند مى‌گردد؟!
تعبیر دیگرى كه بیشتر فقها آن را به كار مى‌برند این است كه مى‌گویند، عبادت را باید به «قصد امتثال» انجام داد. امتثال به معناى «فرمان بُردارى»