باطل مىكنند و نه تنها باعث مىشوند آن عبادت هیچ اثر مثبتى نداشته باشد، كه موجب سقوط انسان نیز مىشوند. «ریا» یكى از مهمترین و رایجترین موانع تأثیر اعمال عبادى است. «ریا» یعنى خودنمایى و خود را به دیگران نشان دادن؛ یعنى انسان عمل را به این انگیزه انجام دهد كه دیگران ببینند و تعریف و تمجید كنند و او از تعریف و تمجید دیگران لذت ببرد و خوشحال شود.
قرآن كریم در خصوص ریاى در نماز دو آیه دارد. در یك جا مىفرماید: فَوَیْلٌ لِلْمُصَلِّینَ. الَّذِینَ هُمْ عَنْ صَلاتِهِمْ ساهُونَ. الَّذِینَ هُمْ یُراؤُن؛(1) پس واى بر نمازگزارانى كه از نمازشان غافلند؛ آنان كه ریا مىكنند. در آیهاى دیگر، ریاى در نماز را علامت «نفاق» معرفى مىكند: إِنَّ الْمُنافِقِینَ یُخادِعُونَ اللّهَ وَ هُوَ خادِعُهُمْ وَ إِذا قامُوا إِلَى الصَّلاةِ قامُوا كُسالى یُراؤُنَ النّاسَ وَ لا یَذْكُرُونَ اللّهَ إِلاّ قَلِیلا؛(2) منافقان با خدا نیرنگ مىكنند، و حال آنكه او با آنان نیرنگ خواهد كرد؛ و چون به نماز ایستند با كسالت برخیزند. با مردم ریا مىكنند و خدا را جز اندكى یاد نمىكنند.
منافق كسى است كه به ظاهر، دین را انكار نمىكند، بلكه تظاهر به اسلام مىكند و مىگوید دین را قبول دارم، ولى در دل هیچ اعتقادى به آن ندارد. منافقان در زمان پیامبر(صلى الله علیه وآله) براى جلب نظر مردم به مسجد مىآمدند و نماز هم مىخواندند. قرآن مىفرماید نماز اینان به واسطه نفاقشان و اینكه در دل اعتقادى به آن ندارند، با نشاط نیست، بلكه با كسالت و بىحالى است: آنان اگر نماز مىخوانند تنها براى این است كه به مردم نشان دهند ما نمازخوان هستیم. این نماز نه تنها براى آنان فایدهاى ندارد كه عذابشان را بیشتر مىكند.
آیین پرواز
نقش «نیت» در تعالى و سقوط انسان