صفحه ٢٦٨

 شوند، بدین معنا که باور های درست داشته باشند و ارزش ها را در زندگی خویش رعایت کنند، خداوند در همین دنیا از آسمان و زمین برکاتی را بر آنها نازل میکند؛ اما افسوس که جوامع بشری به جای ایمان و تقوا، راه تکذیب و عصیان را پیش میگیرند. به همین سبب خدای متعال نیز متناسب با عمل آنان با ایشان رفتار میکند. این سنت الهی به جامعه مربوط است، نه فرد. بنابراین ممکن است در یک جامعه افراد باایمان و با تقوا زندگی کنند؛ اما اگر غالب افراد جامعه افرادی فاسد باشند، خدای متعال همه آن جامعه را تنبیه میکند.
دختر رسول خدا علیهما السلام با چینشی جالب در پی این آیه، که بیانگر قاعده کلی است و حکم کبرای استدلال را دارد، به آیه ای دیگر استشهاد میفرماید که نقش صغرای استدلال را می یابد و به این ترتیب حکم افراد جامعه خویش را مشخص میکنند؛
وَ الَّذِینَ ظَلَمُوا مِنْ هَوُلاَءِ سَیُصِیبُهُمْ سَیِّیَاتُ مَا کَسَبُوا وَ مَا هُمْ بِمُعْجِزِینَ(230) «و از آنها کسانی که ظلم کردند به زودی به بدی های آنچه که انجام دادند گرفتار میشوند و آنان نمی توانند [خدا را] عاجز کنند [و مانع عذاب او شوند]». حضرت در حقیقت با اسم اشاره «هولاء» به جامعه خودشان اشاره میکنند؛ یعنی اگر این مردم نیز اهل ظلم باشند، به نتایج اعمالشان دچار خواهند شد و نمی توانند خدا را عاجز کنند تا دست از سنت های خود بردارد. اشاره به این آیه بسیار آموزنده است و نوعی پیش بینی درباره عاقبت بد آن جامعه است که افرادش از حکم خدا سرپیچی کرده و آن را نادیده گرفته بودند و پیمان خود را با ولی خدا شکسته بودند. کلام زهرای مرضیه علیها السلام این معنا را میرساند که آنان بی شک و به زودی به کیفر الهی دچار خواهند شد.