صفحه ٢٣٧

إِلَيَّ مِنْ حَبْلِ الْوَرِيدِ يَا فَعَّالًا لِمَا يُرِيدُ يَا مَنْ يَحُولُ بَيْنَ الْمَرْءِ وَ قَلْبِهِ يَا مَنْ هُوَ بِالْمَنْظَرِ الْأَعْلَى يَا مَنْ هُوَ لَيْسَ كَمِثْلِهِ شَيْ ءٌ.
 3- عِدَّةٌ مِنْ أَصْحَابِنَا عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ خَالِدٍ عَنْ أَبِيهِ عَنِ ابْنِ سِنَانٍ عَنْ مُعَاوِيَةَ بْنِ عَمَّارٍ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ(علیه السلام) قَالَ إِنَّمَا هِيَ الْمِدْحَةُ ثُمَّ الثَّنَاءُ ثُمَّ الْإِقْرَارُ بِالذَّنْبِ


اى كسى كه هر چه را بخواهى انجام دهنده آنى، و اى كسى ميان مرد و دلش حائل شوى، و اى كسيكه در برترين نظر اندازه هائى، و اى آنكه به مانندش چيزى نيست.
 شرح-  مجلسى (ره) در جمله «يامن يحول بين المرء و قلبه» چند وجه گفته است:
 اول: اينكه كنايه از نزديكى خداوند به بندگانش مى باشد زيرا كسى كه حائل بين دو چيز شد بدان چيز نزديك تر از ديگر است.
 دوم: اشاره باينست كه او بر مكنوناتى از دلها آگاه است كه شايد صاحبان آنها از آن بى خبر باشند و در روايتى نيز هست كه فرمود: معناى اين جمله اينست كه دلها نتوانند چيزى را از خداوند مخفى و پنهان دارند.
 سوم: يعنى بوسيله مرگ بين انسان و دلش جدائى اندازند و اين جمله دعا براى وادار كردن مردم است باينكه بپاك كردن دلهاشان مبادرت ورزند پيش از آنكه خداوند بسبب مرگ بين آنها و دلها جدائى اندازد...
 چهارم: اينكه كنايه از اينست كه خداست كه مالك دلهاى بندگان است هر تصميمى كه گرفته باشند بهم زند و مقاصد او را تغيير دهد و او را بحالت مختلف بگرداند از ذكر بفراموشى و از فراموشى بذكر، و از ترس بآسودگى خاطر و از آسودگى بترس... و در حديث است كه دل مؤمن ميان دو انگشت او است بهر سو كه خواهد بگرداند، و در دعا است «يا مقلب القلوب».
 پنجم: آنچه از دو حديث از تفسير عياشى آمده كه معنايش اينست كه حايل مى شود ميان انسان و ميان اينكه باطل را از حق تميز دهد.
 ششم: يعنى او را از آنچه در دلش نهفته است غافل كنى.
 و در جمله «يا من هو بالمنظر الا على» گويد: در قاموس گفته: «منظر» چيزى است كه بدان نگاه كنى و شايد حضرت (عليه السلام) مكانت و درجه رفيعه معنويه را بمكانهاى بلند ظاهرى تشبيه فرموده، پس اين يا كنايه از اطلاع او است بر تمامى مخلوقات، زيرا كسى كه در جاى بلندى بود مشرف بر پائين آن هست و اطلاع بر آن دارد، و يا كنايه از تسلط و اقتدار او بر آنچه بجز او است از ممكنات، و يا كنايه از نرسيدن خردها و انديشه ها بساحت معرفت او است، و متحمل است «منظر» از نظر بمعناى فكرى باشد يعنى او بالاتر است از اينكه افكار خلق بدو رسد.
  3- حضرت صادق (ع) فرمود: جز اين نيست كه (آداب دعا) همان مدح است، وسپس ستايش،