معارف بوک

رسول خدا صلی الله علیه و آله شجاعتی نشان داده باشند یا در میدان جهاد، جنگجویی را کشته یا زخمی کرده باشند. به ویژه در جنگ احد، حتی یک نفر نقل نکرده است که یکی از این اشخاص نقشی در پیروزی اولیه مسلمانان داشته باشند و در مرحله دوم جنگ که به شکست مسلمانان انجامید جز ماجرای فرار آنان نقل نشده است!(41) از سوی دیگر، کسی که در جایگاه رسول خدا صلی الله علیه و آله نشسته، دست کم باید توانایی اجرای احکام شریعت رسول خدا صلی الله علیه و آله را داشته باشد. اما در ادامه می خوانیم بانوی دو عالم علیها السلام در عمل نشان می دهد که آنان به سبب نداشتن علم لازم، شایستگی اجرای این احکام را نیز ندارند. از این رو پیشینه ایشان از یک سو، و داشته هایشان از سوی دیگر ثابت می کند که آنها شایستگی جانشینی رسول خدا صلی الله علیه و آله را ندارند.
همه کوشش های فاطمه علیها السلام برای آگاه ساختن مردم از اشتباهی بود که در آن قرار گرفته بودند. فاطمه علیها السلام می خواست به آنان بفهماند که حتی اگر بناست جانشینی برای رسول خدا صلی الله علیه و آله برگزینند، بنابر معیار صحیح به انتخاب دست بزنند. از این رو کلام را چنان آغاز کرد که هم عواطف مردم تحریک شود و هم احساس مسئولیت در قبال سرنوشت جامعه اسلامی در آنان پدید آید. در حقیقت جنبه های روان شناختی در این خطبه شریف به گونه ای بسیار عالی رعایت شده است تا مردم را برای پذیرش حق آماده سازد. این سخنان ارزشمند تلاشی برای ترسیم راه صحیح نبوت و رسالت و شناساندن معیارهای صحیح حاکم اسلامی و جانشین پیامبر صلی الله علیه و آله است و مسئله فدک و امثال آن جز بهانه ای برای طرح این مسائل نیست.