صفحه ١٦٣

منطق عقلی، هم منطق شرعی و هم منطق عاطفی را به کار میگیرند. این فراز ها بیشتر جنبه تحریک عواطف آنها را دارد. حضرت در ادامه برای تشجیع آنها گذشته ایشان را یادآور می شوند و خدمات آنان را به اسلام بر می شمارند.
قاتَلْتُمُ الْعَرَبَ، وَ تَحَمَّلْتُمُ الْکَدَّ وَ التَّعَبَ ؛ «شما با عرب جنگیدید و در این راه زحمت و سختی شدیدی متحمل شدید».
البته انصار خود عرب بودند. از اینجا معلوم میشود که در راه رسیدن به حقیقت نباید ناسیونالیسم مطرح باشد؛ بلکه مهم شناخت حق و باطل و پیروی از حق و دوری از باطل است. جمعیت انصار با اینکه خود عرب بودند در برابر انبوهی از جنگجویان عربی به مقابله برخاستند که منحرف و دشمن اسلام بودند و در این راه از جان و مال خویش دریغ نکردند و زحمات فراوانی را به جان خریدند.
وَ ناطَحْتُمُ الْاُمَمَ، وَ کافَحْتُمُ الْبُهَمَ ؛ «و با امت ها شاخ به شاخ شدید و رودرروی شجاعان ایستادید».
عرب به نبرد حیواناتی که با شاخ با یکدیگر میجنگند «مناطحه» گویند.(130) این تعبیر حضرت بیانگر شدت درگیری و جنگ هایی است که انصار به سبب دفاع از اسلام به آن تن دادند. صدیقه طاهره علیها السلام پس از توصیف انصار، به روابط خوب آنان با اهل بیت علیهم السلام اشاره میفرمایند و همچنین به نتیجه نیکوی زحمات انصار در پرتو پیروی از اهل بیت علیهم السلام اشاره میکنند و میفرمایند:
لا نَبْرَحُ اَوْ تَبْرَحُونَ، نَأْمُرُکُمْ فَتَأْتَمِرُونَ، حَتَّى اِذا دارَتْ بِنا رَحَى الْاِسْلامِ، وَ دَرَّ حَلَبُ الْاَیَّامِ، وَ خَضَعَتْ نُعْرَهُ الشِّرْکِ، وَ سَکَنَتْ فَوْرَهُ الْاِفْکِ، وَ خَمَدَتْ نیرانُ الْکُفْرِ، وَ هَدَأَتْ دَعْوَهُ الْهَرَجِ، وَ اسْتَوْسَقَ نِظامُ الدّینِ؛ پیوسته حال ما و شما این گونه بود که ما به شما فرمان میدادیم و شما امتثال