معارف بوک

نكته ها:
 «قرون» جمع «قرن» به معناى قوم و ملّتى است كه در يك زمان زندگى مى كرده اند.
در اين آيه كه مسأله ى هلاكت اقوام پيشين بيان شده و به تاريخ مربوط است بايد پيام آن را با شنيدن دريافت كرد، لذا در پايان آيه مى خوانيم: «أَ فَلا يَسْمَعُونَ» ولى در آيه ى بعد كه سحن از سبز شدن زمين هاى بى گياه است، پيام آيه را با ديدن دريافت مى كنيم، لذا در پايان آيه مى خوانيم: «أَ فَلا يُبْصِرُونَ»
پيام ها:
1- مردم مكّه از انقراض اقوام پيشين آگاه بودند و آثار به جاى مانده از آنان در گذرگاه آنان بود، ولى عبرت نمى گرفتند. «أَ وَ لَمْ يَهْدِ لَهُمْ»
2- تحوّلات تاريخ، قانون مند است. (هلاكت اقوام پيشين از يك سو و سفارش به عبرت گرفتن ديگران از سوى ديگر، نشان دهنده ى آن است كه حوادث تاريخى، تصادفى نيست، بلكه رمز و رازى دارد كه بايد به آن پى برد.) «أَ وَ لَمْ يَهْدِ لَهُمْ»
3- سقوط قبايل سركش، از بهترين مايه هاى هدايت آيندگان است. «أَ وَ لَمْ يَهْدِ لَهُمْ كَمْ أَهْلَكْنا مِنْ قَبْلِهِمْ»
4- قبايل سركش و هلاك شده در تاريخ بسيارند. كَمْ أَهْلَكْنا ... مِنَ الْقُرُونِ 
5- بازديد از آثار باستانى و آثار به جاى مانده از اقوام پيشين مورد سفارش اسلام است؛ امّا به شرط آنكه همراه پند و عبرت باشد، نه از روى غفلت. «أَ وَ لَمْ يَهْدِ