صفحه ٩٧

فعاليت مخفيانه امام حسين(عليه السلام) در زمان معاويه
در اين شرايط امام حسين(عليه السلام) چه كارى مى‌توانست انجام دهد؟ كارى كه حضرت مى‌توانست انجام دهد اين بود كه در گوشه و كنار و به صورت محرمانه، افراد معدودى را پيدا كرده و آن ها را راهنمايى كند. به خصوص در ايام حج كه بسيارى از مردم كشورهاى مختلف جمع مى‌شدند، حضرت سعى مى‌كرد تا در مسجدالحرام، در منى يا در عرفات با آن ها تماس گرفته، صحبت كند و ايشان را راهنمايى نمايد. به دو نمونه از كلمات امام حسين(عليه السلام) در اين موارد توجه كنيد. در يكى از اين اجتماعات كه گويا در منى تشكيل شده بود، سيدالشهداء(عليه السلام) كسانى را كه احتمال مى‌داد سخنش براى آن ها مؤثر باشد، دور از چشم معاويه و مأمورانش جمع كرد و به آن ها فرمود: «اِسْمَعُوا مَقالَتى وَ اكْتُمُوا قَولى»(1) يعنى حرف مرا بشنويد، اما رازدار باشيد؛ سخن مرا پنهان نگه داشته و افشا نكنيد. چه رازى را مى‌خواهم به شما بگويم؟ مى‌خواهم به شما بگويم كه اين حكومت، حكومت اسلامى نيست؛ پيامبر اسلام(صلى الله عليه وآله) به دستور خدا براى بعد از خود، على(عليه السلام) را تعيين كرده بود، ولى مسلمان ها نپذيرفتند و گفتند ما حكومت دموكراسى مى‌خواهيم! بعد معاويه سركار آمد و ديگر هيچ چيز را رعايت نكرد. مى‌بينيد معاويه چه ظلمى مى‌كند؟ چگونه احكام اسلام ترك مى‌شود و به مقدسات اسلام بى احترامى مى‌شود؟ امام حسين(عليه السلام) مى‌گويد من فقط مى‌خواهم به شما بگويم بدانيد كه اين حكومتْ حق نيست؛ نمى‌گويم قيام كنيد؛ سخن مرا بشنويد و به كسى هم نگوييد كه حسين(عليه السلام) چنين سخنانى به ما گفته است؛ رازدار باشيد. «ثُمَّ ارْجِعُوا اِلى أَمْصارِكُمْ وَ قَبائِلِكُمْ، مَنْ أَمِنْتُمْ وَ وَثِقْتُمْ بِه فَادْعُوهُمْ اِلى ما تَعْلَمُون» يعنى برگرديد به شهرها و قبايلتان و افرادى را بيابيد كه كاملا به رازدارى آن ها اطمينان داريد و به آن ها آن چيزهايى را كه مى‌دانيد و آنچه را من به شما گفتم و قبول داريد، منتقل كنيد. اين همه كتمان و رازدارى و كار مخفيانه براى چه بود؟ آيا امام حسين(عليه السلام) مى‌خواست به اين وسيله، زمينه حكومت خود را فراهم كند؟ خير، حضرت مى‌دانست كه وضع چگونه است و خودشان مى‌فرمايند كه چرا اين سخنان را مى‌گويم. مى‌فرمايد: «فَاِنّى أَخافُ أَنْ يَنْدَرِسَ هذا الْحَقُّ وَ يَذْهَب» يعنى من مى‌ترسم حق به طور كلى فراموش شود و مردم ندانند كه اسلام حق بود و حكومت حق چه بود؟ ارزش هاى اسلامى چه بود؟ در اين شرايط حكومت در اختيار معاويه بود و امام حسين(عليه السلام) نمى‌توانست مقاومت و مبارزه كند، به طورى كه اگر امام حسين(عليه السلام) حرف مى‌زد، او را ترور مى‌كردند و نتيجه اى از