بندگى خود را در برابر پروردگار، به صورت نماز اظهار مى‌كنيم؛ در نماز و در قرائت سوره حمد، شخص نمازگزار، در مقام اظهار عبوديت، خطاب به خداوند نمى‌گويد «من تو را مى‌پرستم»، بلكه مى‌گويد «ما تو را مى‌پرستيم»، «اياك نعبد». اگر انسان در نيمه هاى شب به تنهايى در محراب عبادت مى‌ايستد و نماز مى‌خواند، بايد بگويد «ما تو را مى‌پرستيم»؛ اگر مسلمانى در بيابانى كه هيچ انسانى نيست، به تنهايى به نماز بايستد، بايد بگويد «اياك نعبد»، هيچ گاه در نماز نمى‌توان گفت «اياك اعبد». بلكه بايد بگويد «ايّاك نعبد واياك نستعين»، يعنى «ما» تو را مى‌پرستيم و «ما» از تو كمك مى‌خواهيم. اين يعنى مؤمنان همديگر را در كنار خود ببينند. هم چنين هنگامى كه نماز تمام مى‌شود، بگويد «السلام علينا وعلى عبادالله الصالحين، السلام عليكم ورحمة الله وبركاته.» سلام بر شخص پيامبر(صلى الله عليه وآله) و گفتن «السلام عليك ايها النبى»، نيز به جهت شخصيت برجسته پيغمبر اكرم(صلى الله عليه وآله)، و امتياز جداگانه اى است كه، آن حضرت دارند. اما نماز با «السلام عليك ايها النبى» تمام نمى‌شود، بلكه با «السلام علينا وعلى عبادالله الصالحين، السلام عليكم ورحمة الله وبركاته» تمام مى‌شود. انسان در طول نماز همواره مؤمنان را در كنار خود مى‌بيند، و نيز هنگامى كه مى‌خواهد از نماز خارج شود، باز هم بايد بر همه مؤمنان سلام كند. اين تربيت اسلامى است. در تمام دستورات اسلامى چه عبادت هاى فردى و چه عبادت هاى اجتماعى، مسائل اقتصادى، اجتماعى و تربيتى، حتى جهاد، دفاع، و در همه جا، مسلمان بايد خود را با ساير مؤمنان شريك و وابسته بداند. اين تربيت خاص اسلامى است.
نگرش غرب به انسان
اما تربيت غربى ـ به ويژه در دو قرن اخير ـ فردگرا است. لذا در نگرش لائيك، انسان فقط مصلحت خود را در نظر مى‌گيرد و نزديك ترين و انسانى ترين روابط عاطفى رو به ضعف است. خانواده ها متلاشى مى‌شوند، زن و شوهر از هم جدا زندگى مى‌كنند. پدر و فرزند از همديگر جدا زندگى مى‌كنند. همسايه از همسايه خبر ندارد. در اين ديدگاه، محور فكرى انسان، منفعت و لذات شخصى است.
ضرورت نظارت جامعه بر اعمال ديگران
اما همين گرايش فردى با تمام زشتى و كاستى هايى كه دارد، در عين حال نمى‌تواند از