معارف بوک

نكته ها:
در آيه ى 43 سوره ى نساء، به موضوع غسل و تيمّم اشاره شد، در اينجا علاوه بر آن دو، به مسأله ى وضو هم اشاره شده است.
واژه ى «قيام»، هرگاه با حرف «الى» همراه شود، به معناى اراده كردن است. «إِذا قُمْتُمْ إِلَى الصَّلاةِ» يعنى هرگاه تصميم به نماز خواندن گرفتيد.
كلمه ى «جنب»، به زن و مرد، مفرد و جمع، بطور يكسان اطلاق مى شود.
مراد از فرمان «فَاطَّهَّرُوا» انجام غسل است. به قرينه اين كه در آيه ى 43 سوره ى نساء به جاى «فَاطَّهَّرُوا»، «تَغْتَسِلُوا» فرموده است.
قيد «إِلَى الْمَرافِقِ»، براى بيان محدوده ى شستن است، نه جهت شستن. از آنجا كه كلمه ى «يَد» در زبان عربى، هم به دست، از انگشتان تا مچ و هم به دست، از انگشتان تا آرنج و هم به دست، از انگشتان تا كتف، اطلاق مى شود اين آيه مى فرمايد: در وضو، دست تا آرنج را بشوييد، نه كمتر و نه بيشتر.
در تيمّم، روح بندگى نهفته است؛ چون دست به خاك زدن وماليدن آن به پيشانى كه بلندترين عضو بدن است همراه با قصد قربت، نوعى تواضع وخاكسارى در برابر خداست.
 «صَعيد» از «صعود» به معناى زمين بلند است. امام صادق عليه السلام در تفسير «صَعِيداً طَيِّباً» فرمودند: زمين بلندى كه آب از آن سرازير شود. «1» آرى، زمين گودى كه آب آلوده در آن جمع مى شود، براى تيمّم مناسب نيست، زيرا شرط تيمّم، خاك پاك است.
در حديث مى خوانيم: «لا صلاة الّا بطهور» «2»، نماز جز با طهارت (وضو يا غسل يا تيمم) صحيح نيست.
در حديث مى خوانيم: «ابدأ بما بدء اللّه» «3» از همانجا آغاز كن كه خداوند در قرآن آغاز كرده است. همان گونه كه در قرآن ابتدا شستن صورت، بعد دست ها وبعد مسح سر وبعد مسح پا آمده است، ترتيب وضو نيز همين گونه است.