صفحه ٢٤٠

14- اضطرار غير اختيارى، مجوّز مصرف حرام است، پس انسان نبايد به اختيار خود را مضطر كند. «اضْطُرَّ» (فعل مجهول است.)
15- قانونى كامل است كه به همه ى حالات و شرايط انسان توجّه داشته باشد، مخصوصاً حالت اضطرار و مخمصه. آرى، در احكام اسلام، بن بست نيست.  «فَمَنِ اضْطُرَّ»
16- شرايط ويژه ى اضطرار، نبايد زمينه ساز گناه و آزاد سازى مطلق شود؛ بلكه بايد به همان مقدار رفع اضطرار اكتفا كرد. «غَيْرَ مُتَجانِفٍ لِإِثْمٍ»
17- از تسهيلاتى كه براى افراد مضطرّ قرار داده مى شود، سوء استفاده نكنيم.  «غَيْرَ مُتَجانِفٍ لِإِثْمٍ» امام باقر عليه السلام در تفسير اين جمله فرمودند: «غَيْرَ مُتَجانِفٍ» كسى است كه عمداً به سراغ گناه نرود. «1»

سوره المائدة، آيه 4

يَسْئَلُونَكَ ما ذا أُحِلَّ لَهُمْ قُلْ أُحِلَّ لَكُمُ الطَّيِّباتُ وَ ما عَلَّمْتُمْ مِنَ الْجَوارِحِ مُكَلِّبِينَ تُعَلِّمُونَهُنَّ مِمَّا عَلَّمَكُمُ اللَّهُ فَكُلُوا مِمَّا أَمْسَكْنَ عَلَيْكُمْ وَ اذْكُرُوا اسْمَ اللَّهِ عَلَيْهِ وَ اتَّقُوا اللَّهَ إِنَّ اللَّهَ سَرِيعُ الْحِسابِ «4»
 (اى پيامبر!) از تو مى پرسند: چه چيزهايى براى آنان حلال شده است؟
بگو: تمام پاكيزه ها براى شما حلال گشته است، و (نيز صيد) سگ هاىِ شكارى آموزش ديده كه در پى شكار گسيل مى داريد و از آنچه خداوند به شما آموخته، به آنها ياد مى دهيد. پس، از آنچه براى شما گرفته اند بخوريد و نام خدا را (هنگام فرستادن حيوان شكارى) بر آن ببريد و از خدا پروا كنيد كه خداوند سريع الحساب است.