صفحه ٢٨٠

امام سجاد عليه السلام فرمودند: «و الذّنوب التّى تورث النّدم قتل النّفْس» از گناهانى كه سبب ندامت مى شود، كشتن انسان بى گناه است. «1»

پيام ها:
1- گاهى حيوانات مأمور الهى اند و حركت آنان به فرمان او و در مسيرى است كه او مى خواهد. «فَبَعَثَ اللَّهُ غُراباً»
2- بسيارى از معلومات بشر، از زندگى حيوانات الهام گرفته است. فَبَعَثَ اللَّهُ غُراباً يَبْحَثُ ... لِيُرِيَهُ 
3- انسان بايد همواره در پى آموختن باشد. اصل، آموختن و يادگيرى است، از هر طريقى، گرچه از طريق حيوانات باشد. فَبَعَثَ اللَّهُ غُراباً ... لِيُرِيَهُ 
4- خداوند، گاهى انسان را با حيوانات كوچك آموزش مى دهد تا بفهماند زاغ هم مى تواند وسيله ى آموزش انسان باشد، پس نبايد مغرور شد. غُراباً ... لِيُرِيَهُ 
5- جسد مرده را بايد در زمين دفن كرد (در محفظه قراردادن، موميايى كردن، سوزاندن و ... صحيح نيست). فِي الْأَرْضِ ... يُوارِي سَوْأَةَ أَخِيهِ 
6- دفن كفار واجب نيست، مرده ى انسان مؤمن نيز كرامت دارد ونبايد خوراك حيوانات شود، بلكه بايد دفن شود. «يُوارِي سَوْأَةَ أَخِيهِ»
7- ندامت، نشانه ى حقّ طلبى فطرت هاست. «فَأَصْبَحَ مِنَ النَّادِمِينَ»

سوره المائدة، آيه 32

مِنْ أَجْلِ ذلِكَ كَتَبْنا عَلى  بَنِي إِسْرائِيلَ أَنَّهُ مَنْ قَتَلَ نَفْساً بِغَيْرِ نَفْسٍ أَوْ فَسادٍ فِي الْأَرْضِ فَكَأَنَّما قَتَلَ النَّاسَ جَمِيعاً وَ مَنْ أَحْياها فَكَأَنَّما أَحْيَا النَّاسَ جَمِيعاً وَ لَقَدْ جاءَتْهُمْ رُسُلُنا بِالْبَيِّناتِ ثُمَّ إِنَّ كَثِيراً مِنْهُمْ بَعْدَ ذلِكَ فِي الْأَرْضِ لَمُسْرِفُونَ «32»