صفحه ١٠٨

جمله «تَقُولُوا عَلَى اللهِ مَا لاَ تَعْلَمُونَ» ممکن است اشاره به تحریم پاره اى از غذاهاى حلال باشد که اعراب در جاهلیّت به خدا نسبت دادند. حتّى به گفته برخى مفسّران بزرگ رسوبات این طرز تفکّر در میان جمعى از تازه مسلمانان باقى مانده بود.
یا معناى وسیع ترى دارد که نسبت دادن شریک و شبیه به خدا را شامل مى شود.
به هر حال این جمله اشاره به آن است که این گونه کارها حدّاقل قول بدون علم است آن هم در برابر خداوند بزرگ، و این کارى است که با هیچ منطق و عقل و خردى سازگار نمى باشد.
اصولاً اگر مردم مقیّد باشند که هر سخنى را که مى گویند متّکى به یک مدرک قطعى بوده باشد، بسیارى از نابسامانى ها و بدبختى ها از جامعه بشرى برچیده مى شود.
در واقع تمام خرافات در ادیان و مذاهب الهى از همین رهگذر به وسیله افراد بى منطق نفوذ کرده است و قسمت مهمّى از انحرافات عقیدتى و عملى به خاطر عدم رعایت همین اصل اساسى است و لذا این کار در برابر بدى ها و زشتى ها یک عنوان مستقل از خطوات شیطانى را در آیه فوق به خود اختصاص مى دهد.(1)