صفحه ٢٦٦

که شایسته رحمت نیستند عذاب شدید و انتقام دردناک دارد.
البتّه «انتقام» در اصطلاح امروز بیشتر در مواردى به کار مى رود که اشخاص بر اثر عدم گذشت در برابر خلافکارى ها یا اشتباهات دیگران دست به عمل متقابل مى زنند و حتّى مصلحت خود را در عفو و گذشت در نظر نمى گیرند این صفت مسلّماً پسندیده نیست، زیرا انسان در بسیارى از موارد باید عفو و گذشت را بر مقابله به مثل مقدّم بدارد، ولى «انتقام» در اصل لغت به این معنى نیست، بلکه به معنى کیفر دادن گناهکار است و مسلّماً مجازات گناهکاران گردنکش و ستمگر نه تنها کار پسندیده اى است که صرف نظر کردن از آنها مخالف عدالت و حکمت است.(1)

***