صفحه ٢١٨

دیگران دعوت به ویرانگرى و انحراف و فساد مى نمایند. به هر حال دست زدن به دامن ایمان به خدا همانند دست زدن به دستگیره محکم نجات است که هرگز امکان گسستن ندارد.

مذهب نمى تواند تحمیلى باشد
اصولاً اسلام و هر مذهب حق از دو جهت نمى تواند جنبه تحمیلى داشته باشد:
الف. بعد از آن همه دلایل روشن و استدلال منطقى و معجزات آشکار نیازى به این موضوع نیست. کسانى به زور و تحمیل متوسّل مى شوند که فاقد منطق باشند، نه اسلام با آن منطق روشن و استدلال هاى نیرومند.
ب. اصولاً دین که از یک سلسله اعتقادات قلبى ریشه و مایه مى گیرد ممکن نیست تحمیلى باشد. زور و شمشیر و قدرت نظامى در اعمال و حرکات جسمانى ما مى تواند اثر بگذارد، نه در افکار و اعتقادات ما.(1)

***