صفحه ١٧١

چرا جهاد ناخوشایند است
انسان فطرتاً طالب سود و مخالف زیان است و این در صورتى است که مصداق سود و زیان را بشناسد، ولى اگر در تشخیص آن گرفتار اشتباه شد و موضوع سودمندى را زیان آور پنداشت مسلّماً بر اثر این اشتباه، فطرت او گمراه خواهد شد و از آن امر مفید بیزار مى شود. عکس این مسأله نیز صادق است.
در مورد جهاد افراد سطحى نگر که تنها ضرب و جرح و مشکلات جهاد را مى نگرند ممکن است آن را ناخوش بدارند، ولى افراد دورنگر که مى دانند شرف و عظمت و افتخار و آزادى انسان در ایثار و جهاد است با آغوش باز از آن استقبال مى کنند. چنانکه افراد ناآگاه از داروهاى تلخ و بدطعم بر اثر سطحى نگرى متنفّرند، امّا وقتى بدانند که سلامت و نجات آنها در آن است آن را به جان و دل مى پذیرند.

یک قانون کلّى
آنچه در این آیه آمده منحصر به مسأله جهاد و جنگ با دشمنان نیست، بلکه از روى یک قانون کلّى و عمومى پرده برمى دارد و تمام مرارت ها و سختى هاى اطاعت فرمان خدا را براى انسان سهل و گوارا مى سازد، زیرا به مقتضاى «وَاللَّهُ یَعْلَمُ وَأَنْتُمْ لاَ تَعْلَمُونَ» مى داند که خداوند آگاه از همه چیز و رحمان و رحیم نسبت به بندگانش در