صفحه ١٥٠

بخواهند آنها را از حقّ مشروعشان محروم سازند و اجازه ندهند صداى منادیان حق به گوش جانشان برسد و از قید اسارت و بردگى فکرى و اجتماعى آزاد شوند؛ طرفداران این برنامه حق دارند براى فراهم ساختن این آزادى از هر وسیله اى استفاده کنند. و از اینجا ضرورت «جهاد ابتدایى» در اسلام و سایر ادیان آسمانى روشن مى شود.
همچنین اگر کسانى مومنان را تحت فشار قرار دهند که به آیین سابق بازگردند، براى رفع این فشار نیز از هر وسیله اى مى توان استفاده کرد.

2. جهاد دفاعى
آیا صحیح است کسى به انسان حمله کند و او از خود دفاع نکند؟ یا ملّتى متجاوز و سلطه گر بر ملّت دیگر هجوم ببرند و آنها دست روى دست گذارده، نابودى کشور و ملّت خویش را تماشا کنند.
در اینجا تمام قوانین آسمانى و بشرى به شخص یا جمعیّتى که مورد هجوم واقع شده، حق مى دهد براى دفاع از خویشتن به پا خیزد و آنچه در قدرت دارد به کار بَرد و از هرگونه اقدام منطقى براى حفظ موجودیّت خویش فروگذار نکند. این نوع جهاد را جهاد دفاعى مى نامند.