صفحه ١٦

رَبِّهِ فَانتَهى فَلَهُ ماسَلَفَ واَمرُهُ اِلَى اللّهِ ومَن عادَ فَاُولئکَ اَصحـبُ النّارِ هُم فیها خـلِدون).(5)
این آیه نخست به تشریح حال رباخواران در قیامت مى پردازد که همچون دیوانگان یا افراد مصروع که نمى توانند تعادل خود را حفظ کنند در عرصه محشر وارد مى شوند، گامى به جلو برمى دارند و زمین مى خورند و برمى خیزند و باز هم گرفتار همان سرنوشت مى شوند.
آرى صحنه قیامت کانونى براى تجسّم اعمال انسان هاست; آنها که تعادل اقتصادى جامعه را در زندگى دنیا از طریق رباخوارى برهم زدند در آنجا به صورت مست و مصروع و افراد دیوانه و غیرمتعادل محشور مى شوند، و وضع ظاهرى آنان همه افراد محشر را متوجّه خود مى سازد.
این مجازات دردناک یک دلیل بر حرمت رباست.
سپس مى افزاید این مجازات رسواگر به دلیل این است که آنها مى گفتند: داد و ستد و ربا همانند یکدیگر است; یعنى هر دو سودآور و هر دو طبق قرارداد انجام مى شود; (ذلِکَ بِاَنَّهُمْ قالُوا اِنَّمَا الْبَیْعُ مِثْلُ الرِّبا).
در حالى که خودشان هم مى دانند چنین نیست، داد و ستدهاى مشروع در مسیر منافع جامعه انسانى است و اگر سودى عاید