صفحه ١١٦

نيكوكاران، و بيم دادن بدكاران، باشد اين وظيفه تو است.
 «اما اگر گروهى از آنها بعد از انجام اين رسالت ايمان نياوردند تو مسؤول گمراهى دوزخيان نيستى» (وَ لا تُسْئَلُ عَنْ أَصْحابِ الْجَحِيمِ).
آيه 120-
شأن نزول:

از ابن عباس نقل شده كه: يهود مدينه و نصاراى نجران انتظار داشتند كه پيامبر اسلام صلّى اللّه عليه و اله همواره در قبله با آنها موافقت كند، هنگامى كه خداوند قبله مسلمانان را از بيت المقدس به سوى كعبه گردانيد آنها از پيامبر صلّى اللّه عليه و اله مأيوس شدند (و شايد در اين ميان بعضى از طوايف مسلمانان ايراد مى كردند كه نبايد كارى كرد كه باعث رنجش يهود و نصارى گردد).
آيه نازل شد و به پيامبر اعلام كرد كه اين گروه از يهود و نصارى نه با هماهنگى در قبله و نه با چيز ديگر از تو راضى نخواهند شد، جز اين كه آيين آنها را دربست بپذيرى.
تفسير:
جلب رضايت اين گروه ممكن نيست- از آنجا كه در آيه قبل سلب مسؤوليّت از پيامبر صلّى اللّه عليه و اله در برابر گمراهان لجوج مى كند، قرآن در ادامه همين بحث به پيامبر اسلام صلّى اللّه عليه و اله مى گويد: اصرار بر جلب رضايت يهود و نصارى نداشته باش، چه اين كه «آنها هرگز از تو راضى نخواهند شد مگر اين كه بطور كامل تسليم خواسته هاى آنها و پيرو آيينشان شوى» (وَ لَنْ تَرْضى  عَنْكَ الْيَهُودُ وَ لَا النَّصارى  حَتَّى تَتَّبِعَ مِلَّتَهُمْ). تو وظيفه دارى «به آنها بگويى كه هدايت، تنها هدايت الهى است» (قُلْ إِنَّ هُدَى اللَّهِ هُوَ الْهُدى ).
هدايتى كه آميخته با خرافات و افكار منحط افراد نادان نشده است.
سپس اضافه مى كند: «اگر تسليم تعصبها و هوسها و افكار كوتاه آنها شوى بعد از آن كه در پرتو وحى الهى حقايق براى تو روشن شده، هيچ سرپرست و ياورى از ناحيه خدا براى تو نخواهد بود» (وَ لَئِنِ اتَّبَعْتَ أَهْواءَهُمْ بَعْدَ الَّذِي جاءَكَ مِنَ الْعِلْمِ ما لَكَ مِنَ اللَّهِ مِنْ وَلِيٍّ وَ لا نَصِيرٍ).
آيه 121-
شأن نزول:

بعضى از مفسران معتقدند كه اين آيه در باره افرادى كه با «جعفر بن أبي طالب» از حبشه آمدند و از كسانى بودند كه در آنجا به او پيوستند نازل شد، آنها چهل نفر بودند، سى و دو نفر اهل حبشه، و هشت نفر از راهبان شام