صفحه ٨٨

جمله «لا یَشْتَرِطِ الاّ مِثْلَها» به روشنى این مطلب را مى رساند، که هیچ گونه شرط اضافى در قرض جایز نیست و وام گیرنده فقط باید همان مقدارى را که وام گرفته است برگرداند نه بیشتر، حتى استفاده از مرکب یا عاریه گرفتن بعضى از وسایل زندگى او را، به عنوان شرط، به هنگام وام دادن نباید ذکر کرد.
ذکر این نکته نیز لازم است که بیان این دو مثال، مانع از شمول و عمومیّت حدیث نیست و در واقع هرگونه شرط اضافى را از هر قبیل باشد، نفى مى کند.
2. در روایتى، در کتاب دعائم الاسلام از امیرمؤمنان، على(علیه السلام)چنین نقل شده که فرمود: «مَنْ اَقْرَضَ قَرْضاً وَرِقاً لاَیَشْتَرِطْ إلاّ مِثْلَها فَاِنْ قُضِىَ اَجْوَدَ مِنْها فَلْیَقْبَلَ; هر کس پولى را به عنوان وام به دیگرى بدهد، تنها بر گرداندن همانند آن را شرط کند، ولى اگر وام گیرنده (به میل خود) بهتر از آن را بدهد، وام دهنده بپذیرد».(83)
این روایت و روایت قبل مفهوم واحدى دارد، با این تفاوت که یکى از امیرمؤمنان على(علیه السلام) و دیگرى از امام باقر(علیه السلام) نقل شده است.
3. در روایت دیگرى که «خالد بن حجاج» از یکى از معصومین(علیهم السلام) نقل کرده است، مى گوید: «سَأَلْتُهُ عَنِ الرَّجُلِ کانَتْ لی عَلَیْهِ مأَةُ دِرْهِم عَدَداً قَضانیها مأَةً وَزْناً؟ قالَ لابَاْسَ مالَمْ یُشْتَرَطْ، قالَ: