صفحه ٨٤

‌‌ به هر حال، توجه به اين نكته لازم است كه بحث اثبات ولايت فقيه يك بحث تخصّصى است كه تحقيق در آن، ابزارها و تخصّص خاصّ خود را نياز دارد. امّا از آن جا كه افراد زيادى در مورد آن سؤال دارند و مسئله روز و اساسى جامعه ماست لذا على رغم تخصّصى بودن بحث، ما در اين‌جا سعى مى‌كنيم برخى از ادلّه اثبات ولايت فقيه را با بيانى نسبتاً ساده ذكر نماييم. بديهى است براى تفصيل بيش‌تر بايد به كتاب‌ها و مجلّات و مباحث تخصّصى كه در اين زمينه وجود دارد مراجعه كرد.

  ادلّه اثبات ولايت فقيه
دلايلى كه براى اثبات ولايت فقيه اقامه شده به دو دسته ادلّه عقلى و ادلّه نقلى تقسيم مى‌گردد. بايد توجه داشت كه علماى شيعه معتقدند براى اثبات به يك حكم شرعى ممكن است به چهار نوع دليل استناد كنيم: 1ـ كتاب 2ـ سنّت معصومين(عليهم السلام) 3ـ اجماع 4ـ عقل. از نظر علماى شيعه لازم نيست براى اثبات يك حكم شرعى حتماً آيه يا روايتى در دست داشته باشيم بلكه مى‌توان با استفاده از عقل و دليل عقلى معتبر نيز به حكمى از احكام شريعت اسلام دست يافت و آن را اثبات نمود. بنابر اين، از نظر فقهى ارزش استناد به دليل عقلى براى اثبات ولايت فقيه به هيچ روى كم‌تر از ارزش استناد به ادلّه نقلى و آيات و روايات نيست. ما در اين جا ابتدا دو دليل عقلى و بدنبال آن دو دليل نقلى را براى اثبات ولايت فقيه ذكر مى‌كنيم.

 الف ـ ادلّه عقلى
دليل عقلى اوّل:
‌اين دليل بطور خلاصه از مقدمات ذيل تشكيل مى‌شود:
‌‌ الف براى تأمين مصالح فردى و اجتماعى بشر و جلوگيرى از هرج و مرج