پیشگام در مبارزه
در جنگ احزاب كه تمام نیروهاى ضداسلامى یعنى مشركان و كافران و منافقان با طرحى گسترده قصد كودتا علیه اسلام را داشتند، پیامبر با مشورت اصحاب بنا گذاشتند كه دور مدینه را خندق بكنند. در اینجا نیز رسول خدا اول كسى بود كه شروع به كندن خندق نمود و با اینكه برخى مسلمانان با كسب اجازه و گروهى هم بدون آن، كار را رها مى كردند اما پیامبر صلى الله علیه وآله تا پایان كار ایستاد و همچنان مشغول كندن خندق بود.
تدبیر پیامبر
رسول خداصلى الله علیه وآله هنگام روبه رو شدن با مشكلات، اهل طرح و ابتكار بود. در تاریخ مى خوانیم: پیش از اسلام قبایل عرب دست به دست هم داده، كعبه را تجدید بنا نمودند ولى همین كه كار به نصب حجرالاسود رسید هر قبیله اى بر دیگرى پیشى مى گرفت تا این سند افتخار به نام او ثبت شود. در این باره گفتگوها به خشونت انجامید و زمینه اى براى درگیرى پیدا شد.
شخصى گفت: به جاى درگیرى صبر مى كنیم و اولین شخصى كه از درِ مسجدالحرام وارد شد او را حَكم و داور قرار مى دهیم. ناگاه دیدند كه محمد صلى الله علیه وآله وارد شد، او را حكم و داور قرار دادند. آن حضرت صلى الله علیه وآله دستور داد پارچه اى آوردند و حجرالاسود را در میان آن نهادند و از تمام قبایل افرادى گوشه پارچه را گرفته، نزدیك كعبه آوردند، سپس