صفحه ١٠٧

 افرادى كه نور ایمانشان كم است، جز گناهان بزرگ چیزى به نظرشان نمى‏ آید و لذا گاهى مى‏ گویند: ما كسى را نكشته‏ ایم! از دیوار خانه‏ اى بالا نرفته ‏ایم! و گناه را تنها این قبیل كارها مى ‏پندارند، امّا اگر نور ایمانشان زیاد باشد، تمام لغزش‏هاى ریز خود را مى ‏بینند و به درگاه خدا ناله مى ‏كنند. یكى از دلایل آنكه امامان معصوم آن همه گریه و مناجات داشته ‏اند، همان نور ایمان و معرفت آنان بوده است.
 آرى، اگر كسى نسبت به خود خوش‏بین شد (و هیچ سوء ظن درباره افكار و رفتار خود نداشت)، هرگز ترقّى نمى ‏كند.
 او مثل كسى است كه دائماً به عقب خود نگاه مى‏ كند و راههاى طى شده را مى‏ بیند و به آن مغرور مى‏ شود، ولى اگر كمى به جلو نگاه كند و راههاى نرفته را ببیند، خواهد دانست كه نرفته ‏ها چند برابر راههایى است كه رفته است!
 آیا وقتى كه مى‏ بینیم قرآن به پیامبرش با دستور «قُل ربّ زِدنى عِلما»(212) مى ‏فرماید: به دنبال زیاد شدن علم خود باش، و با دستور «شاوِرهُم فِى الاَمر»(213) مى ‏فرماید: تو با مردم مشورت كن، و با دستور «فاذا فَرَغتَ فَانصَب»(214) مى‏ فرماید: هر لحظه از كارى آزاد شدى باید كار جدیدى را به شدّت دنبال كنى، با این دستوراتى كه خداوند به اشرف مخلوقات دارد، آیا صحیح است امثال ما خود را