صفحه ١١٣


 5 - ظلم و گناهان دیگر...
 
 انواع غیبت‏
 غیبت گاهى با زبان، گاهى با اشاره، گاهى با نوشتن، گاهى با عكس، شكل و مجسمه، گاهى با تقلید كردن از او و گاهى با سكوت كردن مى‏ باشد.
 مثلاً مى‏ گوید: حیف كه دین جلو زبانم را گرفته است و با این كلمه به همه مى‏ فهماند كه فلانى عیب‏هاى زیادى دارد. و یا با گفتنِ الحمدللَّه كه ما گرفتار نشدیم، مى‏ فهماند كه فلانى گرفتار شده است.
 گاهى با عیب گرفتن از خود مى‏ فهماند كه دیگرى عیب دارد، مثلاً مى‏گوید: انسان ضعیف است! ما همه كم صبریم! یعنى او ضعیف و كم صبر است.
 گاهى بعد از شنیدن غیبت مى‏ گوید: سبحان اللَّه، اللَّه اكبر و با این ذكر گوینده را براى ادامه دادن به غیبت تشویق مى‏ كند، و گاهى با زبان مى‏ گوید: غیبت نكنید، ولى قلباً دوست دارد بشنود، كه این نفاق است.
 
 آثار غیبت‏
 الف: آثار اخلاقى واجتماعى‏
 1- پیدا شدن كینه و از بین رفتن اعتماد و ایجاد اختلاف و فتنه در میان مردم و كنار زدن افراد مفید جامعه.
 2- جرأت بیشتر بر گناه. زیرا همین كه انسان فهمید مردم از