صفحه ١١٢

 است را به مشورت كننده بگوییم.
 2- براى ردّ حرف، عقیده باطل و اشخاصى كه داراى چنین اعتقاداتى هستند، تا مبادا مردم دنباله‏ رو آنها شوند.
 3- براى گواهى دادن بر ضد خلافكار نزد قاضى. همان گونه كه براى ردّ ادّعاهاى نابجا باید حقیقت را گفت.
 4- براى ردّ گواهى شاهدى كه مورد اطمینان نیست.
 5 - براى اظهار مظلومیّت، بیان كردن ظلم ظالم مانعى ندارد.
 6- كسى كه بدون حیا و آشكارا گناه مى‏كند، غیبت ندارد.
 7- براى تقیّه یا ردّ ادعاهاى پوچ، غیبت مانعى ندارد. مثلاً مى‏ گوید: من مجتهدم، دكترم، سیّد هستم، و مى‏ دانیم كه او اهل این صفات نیست، جایز است به مردم آگاهى دهیم كه او اهل این صفات نیست.
 
 خطرات غیبت‏
 در غیبت كردن گناهان دیگرى نیز نهفته است از جمله:
 1- اشاعه فحشا، نشر دادن بدى‏هاى مردم به قدرى خطرناك است كه نه تنها نشر، بلكه علاقه به نشر آن نیز عذابى دردناك دارد.(229)
 2- تحقیر وخوار كردن مؤمن.
 3- سخن چینى.
 4- جنگ و فتنه ‏انگیزى.