صفحه ٩٧

 قرآن این ریشه را مى ‏خشكاند و مى ‏فرماید: نباید خود را بهتر از دیگران بدانید، شاید او بهتر از شما باشد)
 6- ما از باطن مردم آگاه نیستیم، پس نباید ظاهربین، سطحى ‏نگر و امروز بین باشیم. «عسى ‏ان‏ یكونوا خیراً...»
 7- همه مردم از یك جوهرند و عیبجویى از مردم در حقیقت عیبجویى از خود است. «و لاتلمزوا انفسكم»
 8 - عیبجویى از دیگران، آنان را به فكر انتقام انداخته و آنها نیز عیب تو را مى‏ گویند، پس نقل عیب دیگران، در آینده كشف عیوب خود است. «و لاتلمزوا انفسكم»
 9- مسخره، یك طرفه باقى نمى ماند، دیر یا زود مسئله به دو طرف كشیده مى ‏شود. («لاتنابزوا» براى كار طرفینى است)
 10- براى مسخره كردن و نام بد بردن، توبه لازم است. «و من لم یتب فاولئك هم الظالمون» البتّه توبه تنها به زبان نیست، بلكه توبه تحقیر كردن، تكریم نمودن است. توبه كسانى كه حقّى را كتمان كرده ‏اند، بیان آنچه كتمان نموده ‏اند مى‏باشد. «تابوا و اصلحوا و بیّنوا»(194) و توبه كسانى كه دست به فساد زده ‏اند، اصلاح كار خود است. «تابوا و اصلحوا»
 11- مسخره، تجاوز به حریم افراد است كه اگر مسخره كننده توبه نكند، ظالم است. «فاولئك هم الظالمون»