صفحه ٥٦

 اقتصادى و اجتماعى بشر شده است، هنوز آن بیمارى‏ ها به قوّت خود باقى است. آن بیمارى‏ ها عبارتند از:
 1- تقلید كوركورانه از نیاكان، عادات وآداب و رسوم خرافى.
 2- پیروى از خیالات، شایعات، پیشگوئى‏ ها، تحلیل‏ ها و رؤیاها.
 3- قضاوت بدون علم، موضع ‏گیرى بدون علم، ستایش یا انتقاد بدون علم و نوشتن و گفتن بدون علم.
 دستور تحقیق و بررسى كه در این آیه است، داوریى شفابخش براى همه آن بیمارى‏ها است.
 اگر جامعه ما اهل دقّت و تحقیق و بررسى باشند، همه این آفات و بلاهاى اجتماعى یكسره درمان مى‏شود.
 
 نمونه‏ اى تلخ‏
 پس از جنگ خیبر، پیامبر صلى الله علیه وآله شخصى به نام اُسامةبن زید را همراه گروهى از مسلمانان به سوى یهودیانى كه در یكى از روستاهاى فدك بودند فرستاد تا آنان را به اسلام یا قبول شرائط ذِمّه دعوت نماید، یكى از یهودیان (به نام مِرداس) با شنیدن خبر، اموال و خانواده خود را در پناه كوهى قرار داد و با گفتن «لا اله ‏الاّ اللّه محمّدٌ رَسولُ اللّه» به استقبال مسلمانان آمد. اُسامه به گمان اینكه او از ترس اسلام آورده و اسلام او واقعى نیست او را كشت. رسول خدا پس از اطلاع از آن، به شدّت ناراحت شدند، آیه نازل شد: اى مؤمنین! هرگاه در راه خدا گام بر مى‏ دارید و سفر مى ‏كنید، تحقیق و بررسى كنید و