شخص در آینده خلاف خواهد كرد، او را كیفر نمىدهد، بلكه باید از او خلافى سر زند تا كیفر ببیند.
جالب آن كه انسان نیز بر اساس دانسته ها به كسى مُزد نمى دهد، یعنى اگر علم داریم كه این خیّاط لباس ما را مى دوزد، به او مزد نمى دهیم، بلكه باید براى ما لباس بدوزد تا مزدى به او بدهیم.
بنابراین مراد از آزمایش و امتحان الهى در آیات و روایات، انجام و سر زدن عملى از انسان است تا پس از آن به كیفر یا پاداشى برسد. البتّه امتحان در اینجا مربوط به قلب است، زیرا چه بسیار افرادى ریاكارانه اظهار ادب و تواضع مى كنند، ولى در درون متكبّرند.
پاداشهاى الهى همیشه با صفات «كَریم»، «عَظیم»، «كَبیر»، «غَیر مَمنُون» (پیوسته)، «نِعمَ اَجر» (خوب)، مطرح شده است و این به خاطر آن است كه پاداشهاى خداوند، از سرچشمه رحمت و لطف بى نهایت اوست.
پیامها:
1- هم خلافكار را توبیخ كنیم و هم درستكار را تشویق. در آیه قبل خلافكارانى كه در محضر پیامبر صلى الله علیه وآله بلند صحبت مى كردند توبیخ شدند، این آیه و آیات بعد، افراد مؤدّب را تشویق مىكند. «انّ الّذین یَغضّون... لهم مغفرة...» آرى، سرزنش وتشویق باید در كنار هم باشد.
2- ادب ظاهرى، نشانه تقواى درونى است. «الذین