معارف بوک

«علم و دانش و آشنایى به تمام رموز و جزئیّات احکام الهى» و دیگرى، «عدالت» «درستکارى و امانت» است.
در مسأله «مساوات» و برابرى کامل همه طبقات در برابر «دادگاه» تا آن جا پیش رفته که به قاضى توصیه مى کند، حتّى در سخن گفتن و تعارفات عادى و معمولى، نگاه کردن به طرفین دعوا، و همچنین در نشستن یا ایستادن آنها عدالت و مساوات را رعایت کند، و طرفین دعوا هر که باشند، و هر قدر مقام اجتماعى آنها متفاوت باشد، باید بدون کوچکترین امتیاز و تفاوت در برابر دادگاه قرار گیرند.
در کلمات پیشوایان اسلام قضاوت، به عنوان یک کار پر مسؤولیت و خطرناک و در عین حال مهم معرفى شده است، زیرا کوچکترین انحراف و تمایل خصوصى قاضى به یک طرف، براى سقوط او از مقام عدالت و طرد از مقام قضا و دادرسى کافى است.
پیامبر اسلام(صلى الله علیه وآله) مى فرماید:
«زبان قاضى در میان دو شعله آتش قرار گرفته است»! یعنى اگر متمایل به یک طرف شود، فوراً مى سوزد!
در اسلام رشوه گرفتن و تحریف حق به سود رشوه دهنده یکى از گناهان کبیره است:
«الراشى و المرتشى و الماشى بینهما فى النار; رشوه دهنده و رشوه گیرنده و واسطه میان آن دو، همه در آتشند»!
آیین دادرسى اسلام بسیار دقیق و گسترده است، بگونه اى که در میان آیین هاى دادرسى گسترده دنیاى امروز، درخشندگى و اصالت خاصى دارد.
در کتب فقه اسلامى کتاب مخصوصى تحت عنوان «کتاب القضا»