صفحه ٢٩

4 - مذهب و آزادى هاى فردى
بعضى تصوّر مى کنند که مذهب آزادى انسان را محدود کرده و از رسیدن به پاره اى از خواسته هاى خود باز مى دارد; در حالى که هدفِ دستورات مذهبى، جلوگیرى از آزادى هاى منطقى نیست بلکه هدف آن، جلوگیرى از به هدر رفتن نیروها و سرمایه هاى انسانى در راه هاى نادرست و بى ارزش است. مثلا اگر مذهب از نوشابه هاى الکلى، قمار و بى بند و بارى جنسى جلوگیرى مى کند، براى تأمین سلامت روح و جسم افراد، و نظم اجتماع است.
این کنترل اخلاقى همان روح آزادى به معناى واقعى است; زیرا آزادى چیزى جز این نیست که انسان بتواند از سرمایه هاى وجود خود در مسیر تکامل فرد و اجتماع بهره بردارى کند، «آزادى هرگز به معناى هدر دادن نیروهاى خدا داد در راه هوسرانى و بى بند و بارى نیست».
دین از هرگونه آزادى انسان که او را به سوى تکامل در جنبه هاى