صفحه ٨٢

کتاب» (پیروان پیامبران پیشین) همزیستى مسالمت آمیز داشته باشند، و حتّى از آنها به صورت یک اقلیّت در کشورهاى اسلامى حمایت کنند و مادامى که دست به جنایتى نزده اند حقوق آنها را محترم شمارند.
این گونه اقلیّت ها در فقه اسلامى «اهل ذمّه» (هم پیمانان) نامیده مى شوند و شرایط خاصّى دارند که آن را «شرایط ذمّه» مى نامند و موظّفند که آن شرایط را دقیقاً رعایت کنند.
اگر مصالح مسلمین ایجاب کند مى توانند با دیگران معاهداتى داشته باشند، مشروط بر این که این پیمان ها هیچ گونه خدشه و لطمه اى به حیثیّت، استقلال و منافع مسلمین وارد نسازد و البتّه در صورت عقد پیمان باید تا زمانى که از ناحیه طرف مقابل نقض نشده، نسبت به پیمان هاى خود وفادار بمانند.
وفاى به عهد و پیمان در اسلام یک حکم عمومى است، و باید درباره مسلمانان و غیر مسلمانان یکسان اجرا گردد و به عذر این که طرف مقابل مسلمان نیست، نمى توان پیمان او را شکست.

    اسلام و نظارت همگانى
در اسلام به همه افراد به عنوان یک وظیفه واجب دستور داده شده که دعوت به سوى حق و مبارزه با فساد کنند.
این دو وظیفه که در فقه اسلام به نام «امر به معروف» و «نهى از منکر» معروف است، همه مسلمانان را ملزم مى کند که بر وضع اجتماع خود نظارت صحیح و دائمى داشته باشند و اگر کسى از راه حق و عدالت منحرف گردید به راه راست دعوت کنند، و اگر مرتکب خلاف، گناه، یا تجاوزى شد از آن کار باز دارند.