صفحه ٦٧

داشت، بحال خود واگذارد و براى بعد از وفات خود پیش بینى لازم را نکند.
از سوى دیگر نمى توانست این امر را به انتخاب مردم نیز واگذار کند، چرا که جانشینان پیامبر(صلى الله علیه وآله) باید صفات ویژه پیامبر را از «علم، تقوا و مقام، عصمت» داشته باشند. بدیهى است آگاهى بر وجود این صفات در کسى، جز براى خداوند ممکن نیست چون اینها امورى نیستند که با مشاوره و انتخاب مشخّص گردند.
به همین دلیل روشن، باید جانشینان پیامبر(صلى الله علیه وآله) به وسیله خود او و از طرف خداوند تعیین گردند، و لذا پیامبر اسلام در طول عمر خود - به خصوص در سال آخر که احساس مى کرد وفاتش نزدیک شده - جانشین خود، على(علیه السلام) را به مناسبت هاى گوناگون معرّفى نمود، و داستان «غدیر خم» را که شنیده اى در تمام تواریخ اسلامى ثبت گردیده یکى از این موارد است.
این جریان در سال آخر عمر پیامبر(صلى الله علیه وآله) پس از بازگشت از حجّة الوداع (آخرین حج) در سرزمینى به نام «غدیر خم» صورت گرفت، و پیامبر(صلى الله علیه وآله) در آنجا على(علیه السلام) را در مقابل دیدگان ده ها هزار تن به طور رسمى به جانشینى خود تعیین نمود.
متأسّفانه بعضى روى جهات مختلفى به این وصیّت پیامبر(صلى الله علیه وآله)عمل نکرده و سرچشمه شکافى در میان مسلمانان شدند.
به همین صورت یازده تن دیگر از دودمان پیغمبر اکرم(صلى الله علیه وآله) که بر جاى او نشستند نیز از طرف امام پیشین تعیین شدند که اسناد آن در کتب معتبر حدیث ما ثبت شده است.