و) امر به معروف ونهي از منکر، عامل رهايي از عذاب الهي: ممکن است در مقاطعي، علي‌‌رغم تلاش آمران و ناهيان، ستم‌پيشگان دست از رويه خود برندارند. در اين صورت، بر اساس صريح برخي از آيات قرآن کريم، آن آمران و ناهيان، چون به تکليف خويش عمل کردند، از عذاب رها مي‌گردند، اما آنان که در معصيت غوطه‌ور گرديدند، به عذاب مبتلا مي‌گردند: فَلَمّا نَسُوا ما ذُکرُوا بِهِ أَنْجَيْنَا الَّذِينَ يَنْهَوْنَ عَنِ السُّوءِ وَأَخَذْنَا الَّذِينَ ظَلَمُوا؛(30) «پس چون پندی که به ايشان داده بودند، از ياد بردند، کسانی را که ناهيان از منکر بودند، نجات داديم و ستمکاران را به عذاب گرفتار کرديم».
2. روايات
از ميان روايات متعددي که از زواياي مختلف به بحث امر به معروف و نهي از منکر پرداخته‌اند، چندين نمونه را ذکر کرده، شرحي اجمالي از آنها بيان خواهيم کرد:
الف) مرحوم کليني در اصول کافي روايت کرده است که امام باقر(عليه السلام) به جابر ميفرمايد: يَکونُ فِي آخِرِ الزَّمَانِ قَوْمٌ يُتَّبَعُ فِيهِمْ قَوْمٌ مُرَاءُونَ يَتَقَرَّءُونَ وَيَتَنَسَّکونَ حُدَثَاءُ سُفَهَاءُ، لَا يُوجِبُونَ أَمْراً بِمَعْرُوفٍ وَلَا نَهْياً عَنْ مُنْکرٍ إِلَّا إِذَا أَمِنُوا الضَّرَرَ، يَطْلُبُونَ لِأَنْفُسِهِمُ الرُّخَصَ وَالْمَعَاذِيرَ، يَتَّبِعُونَ زَلَّاتِ الْعُلَمَاءِ وَفَسَادَ عَمَلِهِمْ، يُقْبِلُونَ عَلَي الصَّلَه وَالصِّيَامِ وَمَا لَا يَکلِمُهُمْ فِي نَفْسٍ وَلَا مَالٍ، وَلَوْ أَضَرَّتِ الصَّلَه بِسَائِرِ مَا يَعْمَلُونَ بِأَمْوَالِهِمْ وَأَبْدَانِهِمْ لَرَفَضُوهَا کمَا رَفَضُوا