صفحه ١٦٠

که ديگر امکان سازمان‌دهي آنها وجود نداشت. اما بايد مراقب بود؛ زیرا اگر دشمن به‌جاي چنين روحيه­اي، روحيه تساهل و تسامح را در ميان مردم تقويت کند و آن را يکي از عناصر دين معرفي کند، غيرت افراد از آنها گرفته خواهد شد و آنان را تبديل به انسان‌هايي بي‌تفاوت خواهد ساخت. در اين صورت، حتي اگر رهبرْ امرِ صريح هم کند، گوش شنوايي وجود نخواهد داشت.

9. ضرورت فراهم کردن زمينه‌‌هاي تأثير امر به معروف و نهي از منکر
بايد هرکس که در مقام ايفاي وظيفه خود در اقامه امر به معروف و نهي از منکر برمي‌آيد، پیش از هرچيز، زمينه‌هاي پذيرش آن از سوي طرف مقابل را فراهم کند تا تأثير خود را برجاي گذارد. برای نمونه، چنانچه امرونهي شونده، به اين باور رسيده باشد که آمر يا ناهي دلسوز اوست و خير او را مي­خواهد، سريع‌تر سخن او را می‌پذیرد. از‌این‌روی رفتار آمر يا ناهي بايد به­گونه­اي باشد که طرف مقابل باور کند که با اين امر يا نهي، واقعاً درصدد خدمت به اوست، و درواقع، او خودش را براي ايشان مي خواهد نه آنکه ايشان را براي خود. اگر او به اين باور رسيد، آن زمان است که از دل و جان به سخن آمر يا ناهي گوش فرا مي دهد؛ سخنان او را باور مي کند؛ و می‌کوشد آن را رعايت کند؛ زيرا پیش‌ازاين، زمينه لازم رواني براي او فراهم شده و به اين باور رسيده است که آمر يا ناهي خير او را مي­خواهد.
بزرگ‌ترين عامل پيشرفت پيامبر اکرم(صلي الله عليه و آله)، اين بود که پیش از هرچيز،