صفحه ٢٣٢

حضرت على عليه السلام فرمود: «تحريف گران توجيه كار كه هر روز مطيع طاغوتى هستند، مشمول قانون استدراج مى باشند». «1»
امام صادق عليه السلام فرمود: «خداوند، دوستان خود را با تلخى ها هشدار مى دهد و نااهلان را در رفاه، رها مى كند». «2»
از امام سؤال شد از كجا بفهميم نعمت هاى موجود در اختيار ما استدراج است يا نه؟ امام در جواب فرمود: اگر شكر نعمت به جاى آورى نگران نباش استدراج نيست. «3»

پيام ها:
1- تكذيب آيات روشن الهى، به سقوط تدريجى وهلاكت مخفى مى انجامد. «وَ الَّذِينَ كَذَّبُوا بِآياتِنا سَنَسْتَدْرِجُهُمْ مِنْ حَيْثُ لا يَعْلَمُونَ» (چوب خدا، صدا ندارد)
2- مهلت دادن به مردم، از سنّت هاى خداست، تا هر كس در راهى كه برگزيده، به نتيجه برسد و درها به روى همه باز باشد، هم فرصت طغيان داشته باشند، هم مجال توبه و جبران. «سَنَسْتَدْرِجُهُمْ»
3- غالباً سقوط انسان، پلّه پله و آرام آرام است. «سَنَسْتَدْرِجُهُمْ مِنْ حَيْثُ لا يَعْلَمُونَ»
4- عمر و زندگى، به دست خداست و گنهكار را از قدرت خدا گريزى نيست. «وَ أُمْلِي لَهُمْ»
5- خداوند فرصت توبه و جبران به كافران مى دهد، ولى آنان لايق نيستند. «وَ أُمْلِي لَهُمْ»
6- هميشه نعمت ها نشانه ى لطف خدا نيست، گاهى زمينه اى براى قهر ناگهانى خداوند است. «أُمْلِي- كَيْدِي»
7- مرفّهان غافل، با تدبير خدا طرفند. «أُمْلِي لَهُمْ إِنَّ كَيْدِي» (همان گونه كه كيد، عملى پنهانى است، استدراج نيز عذابى مخفيانه مى باشد)