صفحه ٨١

می برد. شخصی که طرف مشورت قرار می گیرد، احساس می کند مورد احترام واقع شده و در صورت موفقیت، خود را در آن سهیم می بیند و مانع تراشی نمی کند.

20. استفاده از تجربیات دیگران
یکی از عواملی که انسان را از تردید خارج می کند و انگیزه را محکم می سازد، حرکت در راهی است که دیگران آن را پیموده و تجربه کرده اند. معنی این سخن نفی ابتکار نیست. زیرا همه ی انسان ها به دلیل ظرفیت های مختلف، دارای جسارت ابتکار و ابداع نیستند و لازم است راه های دیگران را دنبال کنند. خانمی که در آشپزی یا خیاطی یا آرایشگری مهارت کافی پیدا نکرده، بهتر است از الگوهای انجام شده تقلید کند. کسی که هنوز مقدمات لازم برای تحقیقات را کسب نکرده، فکر نظریه پردازی را باید از سرش خارج کند.

آرامشی که در سایه تبعیت از راه های رفته در انسان پدید می آید همچون موتوری است که محرک اقدامات بعدی محسوب می شود.

امام علی علیه السلام در دستورالعمل به استاندارش مالک اشتر می نویسد: با افرادی طرح دوستی بریز که اهل تجربه باشند.(1)

و به فرزندش امام حسن علیه السلام یادآوری می کند که با تصمیم جدّی به استقبال اموری بشتابد که اندیشمندان و اهل تجربه، زحمت آزمون آن را کشیده و او را از تلاش بیشتر بی نیاز ساخته اند، تا خیراتی که نصیب آنان شده به او هم برسد.(2)