فَاتِّبٰاعٌ بِالْمَعْرُوفِ وَ أَدٰاءٌ إِلَیْهِ بِإِحْسٰانٍ ذٰلِکَ تَخْفِیفٌ مِنْ رَبِّکُمْ)(1) قاتل برادر دینی تو است. پس می توانی از قصاص او درگذری و دیه دریافت کنی آن هم بر اساس احسان و معروف.
در کدام کتاب حقوقی دنیا در مادّه ای که سخن از قصاص قاتل است، کلمات «عفو، برادر، معروف و احسان» به چشم می خورد. این سیمای مکتب اسلام است.
در اسلام هر سخن و کاری که علائق اجتماعی را زیاد می کند، یا واجب شمرده شده یا مستحب. نظیر عیادت بیمار، سوغاتی سفر، تشکر از دیگران، سلام کردن، دست دادن، دید و بازدید، هدیه، قرض الحسنه، بدرقه، دعا کردن، و در مقابل، هر کاری که علاقه افراد به یکدیگر را محو یا کم می کند، حرام یا مکروه شمرده شده است، نظیر غیبت، سخن چینی، بخل، تکبّر و منّت گذاری.
روشن است که تحکیم علائق اجتماعی و روابط عاطفی، انگیزه و نشاط افراد را برای تلاش و خدمت افزون می کند.
10. استقبال مردمی
از اموری که انگیزه ها را بالا می برد، توجه و استقبال مردم است که از قدیم گفته اند: «مستمع، صاحب سخن را بر سر شوق آورد».
اگر مردم حضور و توجه نداشته باشند، حتی حضرت علی علیه السلام خانه نشین می شود. همان گونه که اگر نخ به دنبال سوزن نباشد، سوزن قدرت مانور در پارچه را ندارد.