صفحه ١٢٣

19. تکیه به توانمندی های خود
بسیارند افرادی که با انگیزه وارد کاری می شوند، ولی به تدریج انگیزه آنان کم می شود و این به خاطر آن است که روز اول در محاسبات خود به جای تکیه بر توان خود روی کمک دیگران حساب باز کرده بودند و همین که دیگران آنان را رها می کنند انگیزه خود را از دست می دهند. لذا لازم است برنامه ریزی کارها بر اساس توانایی خود باشد و کمک دیگران تکمیل کننده باشد، تا اگر کمکی نکردند، انسان فلج و وامانده نشود. به گونه ای باشیم که اگر کمک شدیم کار بهتر پیش رود، ولی اگر کمک نشدیم ورشکسته و بی انگیزه نشویم.

20. تقدیر و تشکر منصفانه
گرچه تقدیر و تشکر انگیزه بخش است، امّا اگر مقدار آن کم و زیاد شده و شرایط تقدیر و تشکر مراعات نشود، به جای ایجاد انگیزه، افراد را حساس و ناراحت می کند، چنانکه خداوند نسبت به افرادی می فرماید:(لَعَلَّهُمْ یَرْشُدُونَ)(1) ،(لَعَلَّهُمْ یَهْتَدُونَ)(2) ،(لَعَلَّهُمْ یَتَّقُونَ)(3) شاید آنان اهل رشد و هدایت و تقوی باشند. امّا نسبت به افراد دیگری به جای کلمه لعّل و شاید می فرماید:(أُولٰئِکَ هُمُ الرّٰاشِدُونَ)(4) ،(هُمُ الْمُتَّقُونَ)(5) ،(هُمُ الْمُهْتَدُونَ)(6) ، آنان قطعاً به درجه رشد و هدایت و تقوی رسیده اند.
بنابراین در تقدیر و تشکر باید اصولی را در نظر گرفت از جمله:
1. منصفانه باشد. امام علی علیه السلام می فرماید: تشکر بیش از حدّ، تملّق و کمتر