صفحه ٢٢٦

 امّا اگر اين رهبر اصلا وجود خارجى نداشته باشد و علاقه مندان مكتبش در انتظار تولّد و پرورش او در آينده باشند وضع بسيار فرق مى كند.
   و اگر يك نكته ديگر را به اين موضوع بيفزائيم مسأله شكل جدّى ترى به خود مى گيرد، و آن اينكه:
   طبق اعتقاد عمومى شيعه كه در روايات بسيار زيادى در منابع مذهبى آمده است، امام به طور مداوم، در دوران غيبت، مراقب حال پيروان خويش است; و طبق يك الهام الهى از وضع اعمال آنها آگاه مى گردد و به تعبير روايات همه هفته برنامه اعمال آنها به نظر او مى رسد و از چگونگى رفتار و كردار و گفتار آنها آگاه مى گردد.(1)
   اين فكر سبب مى شود كه همه معتقدان در يك حال مراقبت دائمى فرو روند و به هنگام ورود در هر كار توجّه به آن «نظارت عالى» داشته باشند; اثر تربيتى اين طرز فكر نيز قابل انكار نيست.

2 - پاسدارى آئين خدا
   «على» آن ابر مرد تاريخ بشر در يكى از سخنان كوتاه خود كه در آن اشاره به لزوم وجود رهبران الهى در هر عصر و زمان مى كند مى گويد: