معارف بوک

مستضعف کسى است که راهى براى شناخت کفر و ایمان ندارد؛ نه مى تواند ایمان را اختیار کند و نه مى تواند کفر را بپذیرد».(1)
منظور امام (علیه السلام) در خطبه مورد بحث همین معناى سوم است.
درباره حقیقت مهاجرت، در بخش نکات، شرح بیشترى خواهیم داد.
سپس امام (علیه السلام) نکته دوم را بیان مى فرماید: «شناخت موقعیت ما کارى است بس دشوار که جز بنده مؤمنى که خداوند قلبش را به وسیله ایمان آزموده است آن را پذیرا نمى شود و احادیث ما را جز سینه ها و افکار امین و عقل هاى وزین درک نمى کنند»؛ (إِنَّ أَمْرَنا صَعْبٌ مُسْتَصْعَبٌ(2)، لا یَحْمِلُهُ إِلاَّ عَبْدٌ مُؤْمِنٌ آمْتَحَنَ آللهُ قَلْبَهُ لِلإِیمَانِ، وَلا یَعِی(3) حَدِیثَنَا إِلاَّ صُدُورٌ أَمِینَةٌ، وَأَحْلامٌ رَزِینَةٌ(4)).
نظیر این تعبیر امام (علیه السلام) در احادیث دیگر نیز از امامان معصوم (علیهم السلام) رسیده است و ممکن است اشاره به روایات دقیق و عمیق توحیدى مربوط به صفات جمال و جلال خدا و مقامات پیامبر (صلی الله علیه و آله) و ائمه معصوم (علیهم السلام) و نفوذ آن ها در جهان تکوین به اذن خدا و شفاعت گسترده آنان از خاطیان امّت و آگاهى آن ها بر غیب وحوادث آینده به تعلیم الهى، باشد که هر کسى توان تحمل آن ها را ندارد، زیرا بسیارى از ناآگاهان، صفات خدا را همچون صفات مخلوقات مى پندارند وپیامبر (صلی الله علیه و آله) و امام معصوم را در حدّ انسانى معمولى. بدیهى است که این گونه افراد تحمّل پذیرش آن احادیث را ندارند، همان گونه که در بعضى از خطبه هاى نهج البلاغه آمده است که وقتى امیرمؤمنان على (علیه السلام) بخشى از اخبار غیبى را بیان