معارف بوک

اى مردم! از من سؤال کنید پیش از آن که مرا از دست بدهید، زیرا من به راه هاى آسمان از راه هاى زمین آشناترم! (آرى بپرسید) پیش از آن که فتنه و فساد، سرزمین شما را همچون شتر لجام گسیخته لگدمال کند (و سایه شوم خود را همه جا بگستراند) و عقل هاى مردم را برباید.
شرح و تفسیر
هر چه مى خواهید بپرسید
امام (علیه السلام) در این بخش از خطبه به سه نکته مهم اشاره مى فرماید: نخست، تفسیر روشنى از مسئله هجرت مى کند. مى دانیم که در آغاز دعوت پیامبر (صلی الله علیه و آله) در مدینه، نشانه ایمان، هجرت بود؛ یعنى کسانى که در مناطق دیگر ازجمله مکّه ایمان پیدا مى کردند باید به حضور پیامبر (صلی الله علیه و آله) مى شتافتند؛ هم تعالیم اسلام را فرا مى گرفتند و هم جمعیّت مؤمنان را با حضور خود تقویت مى کردند؛ ولى بعد از سیطره اسلام بر جزیرة العرب، هجرت ظاهرآ مفهوم خود را از دست داد. دیگر لزومى نداشت کسانى که در مناطق دیگر ایمان پیدا کرده اند به حضور پیامبر (صلی الله علیه و آله) بشتابند؛ ولى هجرت به مفهوم دیگرى که درواقع روح همان هجرت نخستین است، پایدار ماند.
امام (علیه السلام) اشاره به این معناى هجرت مى کند و مى فرماید: «هجرت بر همان وضع نخستین خود باقى است. خداوند به کسانى که در روى زمین زندگى مى کنند، خواه ایمانشان را پنهان سازند یا آشکار، نیازى ندارد (و اگر دستور به هجرت داده به مصلحت اهل ایمان است که بتوانند از این طریق در مقابل دشمن قوى شوند)»؛ (وَآلْهِجْرَةُ قَائِمَةٌ عَلَى حَدِّهَا آلْأَوَّلِ. مَا کَانَ لِلّهِ فِی أَهْلِ آلْأَرْضِ حَاجَةٌ مِنْ مُسْتَسِرِّ(1) آلْإِمَّةِ وَمُعْلِنِهَا).(2)